یخ‌زدگی شانه

در یخ‌زدگی شانه یا کپسولیت چسبنده، مفصل شانه دچار خشکی و درد می‌شود. نشانه‌ها و علائم این وضعیت به‌تدریج ایجاد می‌شوند و با گذشت زمان بر وخامت‌شان افزوده می‌شود؛ معمولاً در عرض یک تا سه سال این علائم برطرف می‌گردند.

اگر در دوران ریکاوری – مثلاً پس از سکتهٔ مغزی یا عمل ماستکتومی – قرار داشته‌ باشید و نتوانید بازوی خود را حرکت دهید، احتمال ابتلای شما به یخ‌زدگی شانه افزایش می‌یابد.

درمان یخ‌زدگی شانه شامل انجام تمریناتی برای افزایش دامنه‌ٔ حرکتی و گاهی اوقات، تزریق استروئیدها و داروهای بی‌حس‌کننده‌ به کپسول مفصلی است. درصد اندکی از موارد هم نیازمند عمل جراحی آرتروسکوپیک‌اند تا کپسول مفصلی شل شود و بتواند آزادانه حرکت کند.

وقوع مجدد یخ‌زدگی شانه در یک شانه رایج نیست؛ اما بعضی از افراد در شانه‌ٔ دیگر خود دچار این وضعیت می‌شوند.

 

علائم

یخ‌زدگی شانه معمولاً به‌آهستگی و در سه مرحله ایجاد می‌شود. هر کدام از مراحل هم می‌توانند چند ماه به طول بینجامند.

  • مرحله‌ٔ freezing (در حال انجماد). در این مرحله وقوع هر حرکتی در مفصل شانه دردناک است و محدود شدن دامنه‌ٔ حرکتی مفصل مذکور هم آغاز می‌شود.
  • مرحله‌ٔ frozen (منجمد). در این مرحله ممکن است تسکین درد آغاز شود. البته خشکی مفصل شانه بیشتر می‌شود و حرکت دادن آن دشوارتر می‌گردد.
  • مرحله‌ٔ thawing (در حال میعان). در این مرحله بهبود دامنه‌ٔ حرکتی مفصل شانه‌تان شروع می‌شود.

در بعضی از افراد، شدت درد مفصل شانه در هنگام شب بیشتر می‌شود و گاهی اوقات از خواب ممانعت می‌کند.

 

علل

استخوان‌ها، رباط‌ها و تاندون‌هایی که مفصل شانه را ایجاد کرده‌اند در کپسولی از بافت همبند محصور شده‌اند. افزایش ضخامت و سفتی این کپسول سبب محدود شدن دامنه‌ٔ حرکتی مفصل شانه و ایجاد یخ‌زدگی شانه می‌شود.

پزشکان مطمئن نیستند که چرا یخ‌زدگی شانه در بعضی از افراد ایجاد می‌شود، اگرچه احتمال وقوع این وضعیت در افراد دیابتی یا آن‌هایی که اخیراً مجبور شده‌اند برای مدتی طولانی از حرکت دادن شانه‌شان خودداری کنند – مثلاً بعد از عمل جراحی شکستگی بازو -، بیشتر است.

 

ریسک‌فاکتورها

بعضی از عوامل احتمال ابتلا به یخ‌زدگی شانه را افزایش می‌دهند.

 

سن و جنس

افراد 40 سال به بالا، به‌خصوص زنان، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به یخ‌زدگی شانه قرار دارند.

 

بی‌تحرکی یا کاهش تحرک

احتمال ابتلا به یخ‌زدگی شانه در کسانی که برای مدتی طولانی شانه‌ٔ خود را حرکت نداده‌اند یا اینکه میزان حرکت شانه‌شان کم بوده ‌است، بالاتر است. این عدم تحرک می‌تواند درنتیجه‌ٔ علل مختلفی ایجاد شده ‌باشد، برای نمونه:

  • آسیب‌دیدگی عضلات شانه (rotator cuff)
  • شکستگی بازو
  • سکته‌ٔ مغزی
  • قرار داشتن در دوران ریکاوری پس از جراحی

 

بیماری‌های سیستمیک

داشتن بعضی از بیماری‌ها، احتمال ابتلا به یخ‌زدگی شانه را بالا می‌برد. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

  • دیابت
  • پرکاری تیروئید
  • کم‌کاری تیروئید
  • بیماری قلبی-عروقی
  • سل
  • بیماری پارکینسون

 

پیشگیری

یکی از شایع‌ترین علل یخ‌زدگی شانه، بی‌تحرکی آن است که از آسیب‌دیدگی شانه، شکستگی بازو و سکته‌ٔ مغزی ناشی می‌شود. درصورتی‌که دچار آسیبی شده‌اید که حرکت دادن شانه را برایتان دشوار کرده ‌است، با پزشک خود در مورد تمریناتی برای حفظ دامنه‌ٔ حرکتی مفصل شانه صحبت کنید.

تشخیص

در جریان معاینه‌ٔ فیزیکی، پزشک ممکن است از شما بخواهد که در جهات مختلفی حرکت کنید تا میزان درد و دامنه‌ٔ حرکتی‌تان را بررسی کند (دامنه‌ٔ حرکتی فعال). او همچنین ممکن است عضلات‌تان را حرکت دهد و از شما بخواهد  که در حین این کار، عضلات خود را شل کنید (دامنه‌ٔ حرکتی غیرفعال). یخ‌زدگی شانه هم بر دامنه‌ٔ حرکتی فعال و هم بر دامنهٔ حرکتی غیرفعال تأثیر می‌گذارد.

در بعضی موارد، پزشک ممکن است دارویی بی‌حس‌کننده را به شانه‌تان تزریق کند تا دامنه‌ٔ حرکتی فعال و غیرفعال آن را تعیین کند.

معمولاً می‌توان یخ‌زدگی شانه را صرفاً از روی نشانه‌ها و علائم فرد تشخیص داد. البته پزشک‌ ممکن است برایتان عکس‌برداری – مانند: رادیوگرافی یا ام آر آی (MRI) – هم تجویز کند تا وجود سایر اختلالات احتمالی را نیز بررسی نماید.

 

درمان

بیشتر روش‌های درمانی یخ‌زدگی شانه شامل کنترل درد و حفظ دامنه‌ٔ حرکتی شانه‌اند.

 

داروها

مسکن‌های بدون نسخه، مانند آسپرین و ایبوپروفن، می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از یخ‌زدگی شانه کمک کنند. در بعضی موارد پزشک ممکن است مسکن‌ها و داروهای ضد التهاب قوی‌تری برایتان تجویز کند.

 

تراپی

فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی ورزشی برای تقویت دامنه‌ٔ حرکتی به شما آموزش دهد تا هر اندازه که ممکن است تحرک مفصل شانه‌تان بازگردد. لازم است به انجام این تمرینات تعهد داشته‌ باشید تا بازگردانی تحرک مفصلی‌تان به‌صورت بهینه صورت گیرد.

 

عمل جراحی و سایر فرایندها

بیشتر موارد یخ‌زدگی شانه خودبه‌خود در عرض 12 تا 18 ماه برطرف می‌شوند. درصورتی‌که علائم شما بیش از این مدت باقی بمانند، پزشک ممکن است موارد زیر را برایتان تجویز کند:

  • تزریق استروئید. تزریق کورتیکواستروئید به مفصل شانه در مراحل اولیه‌ٔ یخ‌زدگی آن، ممکن است سبب کاهش درد و تقویت تحرک این مفصل شود.
  • اتساع مفصل. تزریق آب استریل به کپسول مفصلی می‌تواند سبب کشیدگی بافتی و تسهیل حرکت مفصل شود.
  • دست‌کاری شانه. در این فرایند، ابتدا شما را بیهوش می‌کنند تا دردی احساس نکنید. سپس پزشک شانه‌تان را در جهات مختلف حرکت می‌دهد تا بافت سفت‌شده را شل کند.
  • عمل جراحی. عمل جراحی برای معالجه‌ٔ یخ‌زدگی شانه در موارد نادر لازم می‌شود. درصورتی‌که سایر روش‌های درمانی مؤثر واقع نشدند، ممکن است به‌منظور خارج نمودن بافت‌های اسکار و چسبنده از داخل مفصل شانه، شما را عمل کنند. پزشک معمولاً این جراحی را با استفاده از ابزارهایی لوله‌ای شکل و نوری انجام می‌دهد؛ او این ابزارها را از طریق ایجاد برش‌هایی کوچک در اطراف مفصل، وارد آن بدن می‌کند (جراحی آرتروسکوپیک).

 

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

با در نظر گرفتن درد و محدودیت دامنه‌ٔ حرکتی خود تا جایی‌که ممکن است از شانه‌ و اندام مبتلای خود استفاده کنید. قراردادن شانه در معرض حرارت یا سرما هم می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

پزشکانی که به شما کمک می کنند

همه

بر اساس بیمارستان

بر اساس تخصص