نرمی استخوان (راشیتیسم)
نرمی استخوان به معنای نرم و ضعیف شدن استخوان‌ها در کودکان است. این بیماری معمولاً به علت کمبود طولانی‌مدت ویتامین دی (D) رخ می‌دهد. برخی از بیماری‌های ارثی نادر نیز سبب نرمی استخوان می‌شوند. ویتامین دی (D) به بدن کودک در جذب کلسیم و فسفر از غذا کمک می‌کند. کمبود ویتامین دی (D) سبب می‌شود که حفظ سطح مناسب کلسیم و فسفر در استخوان‌ها مشکل باشد. این موضوع ممکن است به نرمی استخوان منجر شود.
به‌طور کلی افزودن ویتامین دی (D) یا کلسیم به رژیم غذایی، سبب اصلاح مشکلات استخوانی به‌وجودآمده در نتیجهٔ بیماری نرمی استخوان می‌شود. زمانی که نرمی استخوان به علت بیماری‌های زمینه‌ای دیگر ایجاد شده است، ممکن است کودک به درمان دارویی یا درمان‌های دیگر نیاز داشته باشد. ممکن است برخی از بدشکلی‌های اسکلتی که به علت نرمی استخوان به وجود می‌آیند، برای اصلاح به جراحی نیاز داشته باشند.
جهت درمان اختلالات ارثی نادری که سبب کاهش سطح فسفر – جزء معدنی دیگر استخوان – می‌شوند، ممکن است به داروهای دیگری نیاز باشد.
نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های نرمی استخوان شامل موارد ذیل می‌شوند:
- تأخیر در رشد
- کند شدن مهارت‌های حرکتی
- درد در ستون فقرات، لگن و پاها
- ضعف عضلانی
نرمی استخوان، نواحی در حال رشد در انتهای استخوان کودک (صفحات رشد) را درگیر می‌کند، بنابراین ممکن است سبب ایجاد بدشکلی‌های اسکلتی شود، مانند:
- پاهای کمانی‌شکل یا کجی زانو
- ضخیم‌شدن مچ دست‌ها و پاها
- بیرون‌زدن استخوان جناح سینه
زمان مراجعه به پزشک
اگر فرزند شما دچار استخوان‌درد، ضعف عضلانی یا بدشکلی واضح اسکلتی شد، با پزشک خود صحبت کنید.
علل
بدن کودک برای جذب کلسیم و فسفر از غذا، به ویتامین دی (D) نیاز دارد. نرمی استخوان زمانی رخ می‌دهد که کودک ویتامین دی (D) کافی دریافت نکند یا بدن وی نتواند به‌درستی از ویتامین دی (D) استفاده کند. گاهی اوقات، دریافت ناکافی کلسیم یا کمبود ویتامین دی (D)، سبب ایجاد نرمی استخوان می‌شود.
کمبود ویتامین دی (D)
کودکانی که از دو منبع ذکرشده در ذیل به میزان کافی ویتامین دی (D) دریافت نکنند، ممکن است دچار نرمی استخوان شوند:
- نور خورشید. زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، ویتامین دی (D) تولید می‌کند. اما کودکان در کشورهای توسعه‌یافته معمولاً زمان زیادی را در بیرون از خانه نمی‌گذرانند. همچنین احتمال بیشتری وجود دارد که این کودکان از ضدآفتاب استفاده کنند. ضدآفتاب‌ها مانند سدی جلوی اشعه‌های خورشید را – که سبب تحریک تولید ویتامین دی (D) می‌شود – می‌گیرند.
- غذا. روغن ماهی، زردهٔ تخم‌مرغ و ماهی‌های پرچرب مانند ماهی سالمون و خال‌مخالی، حاوی ویتامین دی (D) هستند. همچنین برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها مانند شیر، غلات و برخی از آب‌میوه‌ها، با ویتامین دی (D) غنی می‌شوند.
مشکل در جذب
برخی از کودکان دچار بیماری‌هایی‌اند که بر نحوهٔ جذب ویتامین دی (D) در بدن، تأثیر می‌گذارد. برخی از این بیماری‌ها از این قبیل‌اند:
- بیماری سلیاک
- بیماری التهاب روده
- سیستیک فیبروزیس
- مشکلات کلیوی
عوامل خطر
ازجمله عواملی که احتمال ابتلا به نرمی استخوان را در کودک بالا می‌برند، شامل موارد ذیل می‌شود:
- پوست تیره. پوست تیره، رنگدانهٔ ملانین بیشتری دارد و در نتیجه، توانایی پوست در تولید ویتامین دی (D) از نور خورشید، کمتر است.
- کمبود ویتامین دی (D) مادر حین بارداری. کودک متولدشده از مادری که دچار کمبود شدید ویتامین دی (D) است، ممکن است در همان زمان تولد علائم نرمی استخوان را داشته باشد یا در طی چند ماه بعد از تولد دچار این علائم شود.
- نارس بودن نوزاد. نوزادانی که پیش از موعد متولد می‌شوند، در رحم زمان کمتری برای دریافت ویتامین دی (D) داشته‌اند و بنابراین معمولاً سطح ویتامین دی (D) در آن‌ها کمتر است.
- داروها. به نظر می‌رسد که برخی از داروهای ضدتشنج و ضدرترو ویروسی ایدز، در توانایی بدن برای استفاده از ویتامین دی (D) اختلال ایجاد می‌کنند.
- تغذیه تنها از شیر مادر. شیر مادر حاوی مقادیر کافی از ویتامین دی (D) نیست و از نرمی استخوان پیشگیری نمی‌کند. نوزادانی که تنها منبع تغذیهٔ آن‌ها شیر مادر است، باید قطرهٔ ویتامین دی (D) دریافت کنند.
عوارض
اگر نرمی استخوان درمان نشود، ممکن است به موارد ذیل منجر گردد:
- نقصان در رشد
- خمیدگی غیرطبیعی در ستون فقرات
- بدشکلی‌های استخوانی
- نقص دندان‌ها
- تشنج
پیشگیری
قرار گرفتن در معرض نور خورشید بهترین منبع ویتامین دی (D) است. در بیشتر فصل‌های سال، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید در نزدیکی نیمهٔ روز، کافی است. با این وجود اگر پوستی تیره دارید، زمستان است یا در عرض‌های جغرافیایی شمالی زندگی می‌کنید، ممکن است نتوانید با در معرض نور خورشید قرار گرفتن، ویتامین دی (D) کافی به دست آورید. افزون بر این به علت نگرانی‌ها دربارهٔ سرطان پوست، معمولاً تذکر داده می‌شود که به‌ویژه نوزادان و کودکان از نور مستقیم خورشید دوری کنند یا همیشه از ضدآفتاب و لباس‌های محافظت‌کننده استفاده کنند.
برای پیشگیری از نرمی استخوان، اطمینان حاصل کنید که کودکانتان از غذاهایی که به‌طور طبیعی حاوی ویتامین دی (D)اند – ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون و ماهی تن، روغن ماهی و زردهٔ تخم‌مرغ – یا با ویتامین دی (D) غنی شده‌اند استفاده کنند. از جمله غذاهای غنی‌شده با ویتامین دی (D) شامل موارد زیر می‌شود:
- شیر خشک نوزاد
- غلات
- نان
- شیر، اما نه غذاهای درست‌شده از شیر مانند ماست و پنیر
- آب‌پرتقال
برچسب مواد غذایی غنی‌شده را برای مقدار ویتامین دی (D)، بررسی کنید. اگر باردار هستید، دربارهٔ مصرف مکمل‌های دی (D) با پزشک خود صحبت کنید.
دستورالعمل‌ها پیشنهاد می‌کنند که همهٔ نوزادان باید روزانه 400IU ویتامین دی (D) دریافت کنند. به علت آنکه شیر انسان تنها مقدار کمی ویتامین دی (D) دارد، نوزادانی که تنها با شیر مادر تغذیه شوند باید به‌طور روزانه مکمل ویتامین دی (D) دریافت کنند. برخی از کودکانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند نیز اگر مقدار ویتامین دی (D) شیر خشک کم باشد، باید مکمل ویتامین دی (D) مصرف کنند.
تشخیص
در طول معاینهٔ بالینی، پزشک جهت بررسی بدشکلی، استخوان‌های کودک را به‌آرامی فشار می‌دهد. پزشک به‌ویژه اندام‌های ذیل را بررسی می‌کند:
- جمجمه. استخوان‌های جمجمه اغلب در نوزادان مبتلا به نرمی استخوان، نرم‌تر از کودکان عادی است و نقاط نرم جمجمه (فونتانل‌ها) دیرتر بسته می‌شوند.
- پاها. با اینکه پاهای کودکان نوپای سالم نیز مقداری کمانی‌شکل است، خمیدگی بیش از حد پا در بیماری نرمی استخوان شایع است.
- قفسهٔ سینه. برخی از کودکان مبتلا به نرمی استخوان در قفسهٔ سینهٔ خود دچار بدشکلی می‌شوند. در نتیجهٔ این بدشکلی قفسهٔ سینه صاف شده و استخوان جناغ برآمده می‌شود.
- مچ دست و پا. مچ دست و پا در کودکان مبتلا به نرمی استخوان، اغلب نسبت به حالت طبیعی بزرگتر یا ضخیم‌تر است.
گرافی گرفته‌شده از استخوان‌های درگیر، اغلب نشان‌دهندهٔ بدشکلی‌های استخوانی است. می‌توان با انجام آزمایش‌های خون و ادرار تشخیص نرمی استخوان را قطعی نمود و همچنین بر سیر درمان نظارت کرد.
درمان
بیشتر موارد نرمی استخوان با مکمل‌های ویتامین دی (D) و کلسیم قابل درمان‌اند. دوز مصرفی توصیه‌شده توسط پزشک را رعایت کنید. مصرف بیش از حد ویتامین دی (D) مضر است. پزشک با انجام گرافی و آزمایش خون، بر سیر درمان کودک نظارت می‌کند.
اگر کودک مبتلا به یک اختلال ارثی نادر باشد که سبب سطح پایین فسفر می‌گردد، پزشک ممکن است برای وی مکمل و دارو تجویز کند.
در برخی از مواردِ کمانی‌شکل شدن یا بدشکلی ستون فقرات، پزشک ممکن است جهت اصلاح وضعیت قرارگیری بدن در حین رشد استخوان‌ها، استفاده از بریس‌های مخصوص را توصیه کند. بدشکلی‌های اسکلتی شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
