اگر به طور ناگهانی کلیه های شما توانایی خود برای حذف مواد زائد را از دست بدهد، نارسایی حاد کلیه اتفاق می افتد. وقتی کلیه های شما توانایی فیلتر کردن خود را از دست می دهند، سطوح خطرناکی از مواد زائد ممکن است تجمع پیدا کند و ترکیب شیمیایی خون شما ممکن است از تعادل خارج شود.
نارسایی حاد کلیه یا آسیب حاد کلیوی، به سرعت پیشرفت می کند که معمولاً در کمتر از چند روز این اتفاق می افتد. نارسایی حاد کلیه در بیماران بستری به ویژه افراد به شدت بیمار که نیازمند مراقبت ویژه هستند، شایع است.
نارسایی حاد کلیوی می تواند کشنده باشد و نیازمند درمان جدی است. با این وجود، نارسایی حاد کلیوی می تواند برگشت پذیر باشد. اگر به جز مشکل کلیه در وضعیت سلامتی خوبی هستید، می‌توانید عملکرد کلیوی طبیعی یا نزدیک به طبیعی خود را بازیابید.
علایم
علائم و نشانه های نارسایی حاد کلیوی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش ادرار دفعی، هر چند در مواردی ممکن است میزان ادرار دفعی طبیعی باقی بماند
- احتباس مایع که منجر به تورم اندام تحتانی، زانو و پا شود
- تنگی نفس
- خستگی
- گیجی
- حالت تهوع
- ضعف
- ضربان قلب نامنظم
- درد یا فشار در قفسه سینه
- تشنج یا کوما در موارد شدید
گاهی نارسایی حاد کلیوی منجر به هیچ علامت یا نشانه ای نمی شود و از طریق آزمایش هایی که به دلیل دیگری انجام شده است، تشخیص داده می شود.
زمان مراجعه به پزشک
اگر علائم و نشانه های نارسایی حاد کلیوی را دارید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید یا درخواست خدمات اورژانسی بکنید.
علل
نارسایی حاد کلیوی وقتی رخ می دهد که:
- شرایطی دارید که جریان خون کلیوی را کاهش می دهد.
- به طور مستقیم به کلیه های شما آسیبی وارد می شود.
- لوله های تخلیه ی ادرار کلیه های شما (میزنای) مسدود می شود و مواد زائد نمی توانند از طریق ادرار از بدن شما خارج شوند.
اختلال جریان خون کلیوی
بیماری ها و شرایطی که ممکن است جریان خون کلیوی را کند کنند و منجر به آسیب کلیوی شوند، شامل:
- از دست دادن خون یا مایع
- دارو های فشار خون
- حمله ی قلبی
- بیماری قلبی
- عفونت
- نارسایی کبدی
- استفاده از آسپرین، ایبوپروفن (آدویل، مورتین IB و غیره)، ناپروکسن سدیم (آلِوِه و غیره) یا دارو های مرتبط
- واکنش حساسیتی شدید (آنافیلاکسی)
- سوختگی شدید
- دهیدراتاسیون (کم آبی) شدید
آسیب به کلیه ها
این بیماری ها، وضعیت ها و عوامل ممکن است به کلیه های شما آسیب برسانند و منجر به نارسایی حاد کلیه شوند:
- لخته های خونی در ورید ها و شریان ها داخل کلیه و اطراف آن
- رسوب کلسترول که جریان خون در کلیه ها را مسدود می کند
- گلومرولونفریت، التهاب در فیلتر های ریز کلیه ها (گلومرول)
- سندروم همولیتیک اورمیک، وضعیتی که منجر به تخریب زودرس گلبول های قرمز خون می شود
- عفونت
- لوپوس، یک اختلال دستگاه ایمنی که منجر به گلومرولونفریت می شود
- داروها، نظیر برخی دارو های شیمی درمانی، آنتی بیوتیک ها و رنگ های مورد استفاده در تصویر برداری ها
- اسکلرودرمی، گروهی از بیماری های نادر که پوست و بافت همبند را درگیر می کنند
- سم ها، نظیر الکل، فلزات سنگین و کوکائین
- تخریب بافت عضلانی (رابدومیولیز) که منجر به آسیب کلیوی ناشی از سموم حاصل از تخریب بافت عضلانی می شود
- تخریب سلول های توموری (سندروم تخریب تومور) که منجر به آزادسازی سمومی می شود که می توانند منجر به آسیب کلیه شوند
انسداد ادرار در کلیه ها
بیماری ها و وضعیت هایی که مانع عبور ادرار به خارج از بدن می شود (انسداد ادراری) و می توانند منجر به آسیب حاد کلیوی شوند، موارد زیر را شامل می شوند:
- سرطان مثانه
- لخته ی خون در مجرای دفع ادرار
- سرطان سرویکس (گردن رحم)
- سرطان روده بزرگ
- پروستات بزرگ شده
- سنگ های کلیوی
- آسیب عصبی با درگیری اعصاب کنترل کننده ی مثانه
- سرطان پروستات
عوامل خطر
نارسایی حاد کلیه تقریباً همیشه در همراهی با یک وضعیت یا اتفاق پزشکی دیگر رخ می دهد. وضعیت هایی که خطر آسیب حاد کلیوی را افزایش می دهد، موارد زیر را شامل می شود:
- بستری بودن، به ویژه برای موارد جدی که نیازمند مراقبت ویژه است
- سن بالا
- انسداد عروق خونی در بازو ها یا پاها (بیماری شریانی محیطی)
- دیابت
- فشار خون بالا
- نارسایی قلب
- بیماری های کلیوی
- بیماری های کبدی
- سرطان های مشخص و درمان آن ها
عوارض
عوارض بالقوه ی نارسایی حاد کلیوی شامل موارد زیر می شود:
- تجمع مایع. نارسایی حاد کلیوی ممکن است منجر به جمع شدن مایع در ریه ها شود که می تواند باعث تنگی نفس شود.
- درد قفسه سینه. اگر لایه ای که قلب شما را می پوشاند (پریکارد) ملتهب شود، ممکن است احساس درد در قفسه سینه داشته باشید.
- ضعف عضلانی. وقتی مایعات و الکترولیت ها- مواد شیمیایی موجود در بدن شما- از تعادل خارج شوند، می تواند منجر به ضعف عضلانی شود.
- آسیب کلیوی ماندگار. در مواردی، نارسایی حاد کلیوی منجر به از دست رفتن دائمی عملکرد کلیوی، یا بیماری کلیوی مرحله آخر می شود. بیماران با بیماری کلیوی مرحله آخر برای زنده ماندن، نیازمند دیالیز دائمی – نوعی فرایند فیلتراسیون مکانیکی مورد استفاده برای حذف سموم و مواد زائد از بدن- یا پیوند کلیه هستند.
- مرگ. نارسایی حاد کلیوی می تواند منجر به از دست رفتن عملکرد کلیه و در نهایت مرگ شود.
پیشگیری
معمولاً پیش بینی یا پیشگیری از نارسایی حاد کلیوی دشوار است. اما، می توانید با مراقبت از کلیه های خود احتمال بروز نارسایی حاد کلیه را کاهش دهید. سعی کنید:
- در مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) به برچسب های آن ها توجه کنید. به توصیه های داروهای بدون نسخه نظیر آسپرین، استامینوفن (تینلول و غیره)، ایبوپروفن (آدویل، موترین IB و غیره) و ناپروکسن سدیم (آلِوِه و غیره) دقت کنید. مصرف بیش از اندازه ی این دارو ها منجر به افزایش احتمال آسیب به کلیه ی شما می‌شود. این نکته به ویژه در صورتی اتفاق رخ می‌دهد که از قبل بیماری کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا داشته‌باشید.
- با پزشک خود در مدیریت کلیه و سایر وضعیت های مزمن خود همکاری کنید. اگر بیماری کلیوی یا شرایط دیگری، نظیر دیابت یا فشار خون بالا دارید که خطر نارسایی حاد کلیوی شما را افزایش می دهد، برای مدیریت شرایط توصیه های درمانی پزشک خود را رعایت کنید.
- داشتن یک سبک زندگی سالم را یک اولویت قرار دهید. فعال باشید؛ یک رژیم غذایی معقول و متعادل داشته باشید؛ و اصلاً الکل ننوشید، یا اندک بنوشید.
تشخیص
اگر نشانه ها و علائم شما مطرح کننده این است که دچار نارسایی حاد کلیه شده اید، پزشک شما ممکن است آزمایش ها و فرایند های خاصی را برای تایید تشخیص شما پیشنهاد دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سنجش خروجی ادرار. سنجش اینکه شما در 24 ساعت چقدر ادرار دفع می کنید ممکن است به پزشکتان کمک کند تا علت نارسایی کلیه شما را مشخص کند.
- آزمایش ادرار. آنالیز نمونه ی ادرار شما (آزمایش ادرار) می تواند ناهنجاری هایی را نشان دهد که نشان می‌دهند دچار نارسایی کلیه شده‌اید.
- آزمایش خون. نمونه ی خون شما ممکن است نشان دهنده ی سطوح به سرعت افزاینده ی اوره و کراتینین – دو ماده که برای سنجش عملکرد کلیه استفاده می شوند- باشند.
- تصویر برداری. تصویربرداری هایی نظیر سونوگرافی و CT اسکن ممکن است به پزشک شما کمک کنند که کلیه ی شما را ببیند.
- جدا کردن نمونه ای از کلیه برای آزمایش. در برخی موقعیت ها، پزشک شما ممکن است پیشنهاد بیوپسی کلیه برای جدا کردن نمونه ی کوچکی از بافت کلیه برای تست های آزمایشگاهی را مطرح کند. پزشک سوزنی را از طریق پوست شما وارد کلیه می کند تا نمونه ای از کلیه جدا کند.
درمان
درمان نارسایی حاد کلیه معمولاً نیازمند بستری بیمارستانی است. بیشتر افراد دچار نارسایی حاد کلیه از قبل در بیمارستان بستری هستند. مدت بستری بیمارستانی به علت نارسایی حاد کلیه شما و سرعت بهبود آن بستگی دارد.
در برخی موارد، ممکن است بتوانید در منزل مراحل بهبودی را طی کنید.
درمان علت زمینه ای آسیب کلیه شما
درمان نارسایی حاد کلیه شامل شناسایی بیماری یا آسیب وارد شده به کلیه های شما می شود. گزینه های درمانی شما به این بستگی دارد که چه عاملی منجر به نارسایی کلیه ی شما شده است.
درمان عوارض تا زمان بهبودی کلیه های شما
پزشک شما تلاش می کند تا زمان بهبودی کامل کلیه های شما، از بروز عوارض ناشی از نارسایی حاد کلیه جلوگیری کند. درمان هایی که به پیشگیری از عوارض کمک می کنند، شامل موارد زیر می شود:
- درمان هایی برای تعادل مقدار مایع در خون شما. اگر نارسایی حاد کلیه ناشی از کمبود مایع در خون باشد، پزشک شما ممکن است توصیه به دریافت مایعات وریدی داشته باشد. در موارد دیگر، نارسایی حاد کلیه ممکن است منجر به افزایش حجم مایعات شود که به تورم بازو ها و پاها می انجامد. در این موارد، پزشک ممکن است مصرف دارو های ادرار آور را برای افزایش دفع مایعات اضافی از بدن به شما توصیه کند.
- داروهایی برای کنترل پتاسیم خون. اگر کلیه های شما پتاسیم را به خوبی از خون شما حذف نمی کنند، پزشک شما ممکن است کلسیم، گلوکز یا سدیم پلی استیرن سولفونات (کیونکس) را برای پیشگیری از تجمع سطوح بالای پتاسیم در خون شما تجویز کند. وجود مقدار زیادی پتاسیم در خون شما منجر به ضربان قلب نامنظم خطرناک (آریتمی) و ضعف عضلانی می شود.
- داروهایی برای بازیابی سطوح کلسیم خون. اگر سطح کلسیم در خون شما به شدت افت کند، پزشک شما ممکن است برایتان سرم حاوی کلسیم تجویز کند.
- دیالیز برای خارج کردن سموم از خون شما. در صورت افزایش میزان سموم موجود در خونتان، ممکن است موقتاً نیازمند دیالیز خونی- که غالباً فقط به آن دیالیز گفته می شود- باشید. تا زمان بهبودی کامل کلیه ها، دیالیز به پاکسازی سموم و مایعات اضافی بدن شما کمک کند. دیالیز همچنین می تواند پتاسیم اضافی را از خون شما خارج کند. در حین دیالیز، یک ماشین خون را به یک کلیه ی مصنوعی (دیالیزر) پمپ می کند که مواد زائد را خارج می کند. سپس خون به بدن بر می گردد.
سبک زندگی و درمان های خانگی
در طی بهبودی نارسایی حاد کلیه، پزشک شما ممکن است رژیم غذایی خاصی را برای کمک به کلیه های شما پیشنهاد کند تا بار کاری کلیه های شما را کاهش دهد. پزشکتان می تواند شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد که رژیم غذایی فعلی شما را تجزیه و تحلیل کرده و راه هایی را پیشنهاد کند که رژیم غذایی تان برای کلیه هایتان مناسب تر باشد.
بر اساس شرایط شما، متخصص تغذیه ی شما ممکن است پیشنهاد کند که شما:
- غذاهایی با پتاسیم کمتر انتخاب کنید. متخصص تغذیه ی شما ممکن است غذاهایی با پتاسیم کمتر انتخاب کند. غذاهای سرشار از پتاسیم شامل موز، پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی می شود. نمونه هایی از غذاهای کم پتاسیم شامل سیب، گل کلم، فلفل، انگور و توت فرنگی می شود.
- از محصولاتی با نمک افزودنی پیشگیری کنید. میزان سدیمی که به طور روزانه دریافت می کنید از طریق پرهیز از محصولاتی با نمک افزودنی از جمله، غذاهای آماده نظیر غذاهای منجمد (فریز شده)، سوپ های کنسرو شده و فست فود ها، کاهش دهید. اسنک های نمکی، سبزیجات کنسرو شده، گوشت و پنیر های فراوری شده نیز دارای نمک افزودنی هستند.
- فسفر را محدود کنید. فسفر یک ماده معدنی است که در غذاهایی مثل نان غلات کامل، بلغور جو دوسر، غلات سبوس دار، کولا های تیره رنگ، آجیل و کره ی بادام زمینی وجود دارد. افزایش شدید فسفر خون شما می تواند موجب تضعیف استخوان ها و خارش پوست شود. متخصص تغذیه ی شما می تواند توصیه های خاصی در مورد فسفر و چگونگی محدود کردن آن در شرایط خاص شما ارائه کند.
در طی روند بهبودی کلیه های شما، به تدریج ممکن است دیگر رعایت یک رژیم غذایی ضروری نباشد، اما به یاد داشته باشید که داشتن یک رژیم غذایی سالم همیشه حائز اهمیت است.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
