متاستاز استخوان
متاستاز استخوان به‌معنی گسترش سلول‌های سرطانی از محل اصلی خود به استخوان است.
تقریباً تمام انواع سرطان‌ها می‌توانند به استخوان سرایت (متاستاز) کنند. البته احتمال وقوع این امر در بعضی از آن‌ها، مثل: سرطان پستان و سرطان پروستات، بیشتر است.
متاستاز استخوان در هر استخوانی ممکن است رخ دهد ولی احتمال وقوع آن در استخوان‌های ستون مهره، لگن و ران بیشتر است. متاستاز استخوان ممکن است نخستین نشانه‌ٔ ابتلای شما به سرطان باشد یا اینکه سال‌ها پس از معالجه‌ٔ سرطان اتفاق بیفتد.
متاستاز استخوان می‌تواند دردناک باشد و سبب شکستن استخوان‌ها شود. به‌جز بعضی از استثنائات، سرطان سرایت‌یافته به استخوان قابل معالجه نیست ولی می‌توان با انجام اقداماتی درد و سایر علائم متاستاز استخوان را کاهش داد.
علائم
گاهی‌اوقات متاستاز استخوان هیچ علامتی ندارد. در سایر موارد علائم آن شامل موارد زیر است:
- استخوان‌درد
- شکستگی استخوان
- بی‌اختیاری ادرار
- بی‌اختیاری مدفوع
- ضعف بازوها یا پاها
- افزایش سطح کلیسم خون (هایپرکلسمی)، که موجب حالت تهوع، استفراغ، یبوست و سردرگمی (confusion) می‌شود
علل
متاستاز استخوان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از تومور اولیهٔ خود جدا می‌شوند، به استخوان‌ها سرایت می‌کنند و در آن‌جا تکثیر می‌گردند.
پزشکان مطمئن نیستند که چه عاملی سبب گسترش سلول‌های سرطانی می‌شود. همچنین علت این موضوع هم مشخص نیست که چرا بعضی از سرطان‌ها به‌جای سرایت به سایر بخش‌های رایج برای متاستاز – مثل: کبد – ، به استخوان‌ها سرایت می‌کنند.
ریسک‌فاکتورها
تقریباً تمام انواع سرطان‌ها می‌توانند به استخوان‌ها سرایت کنند؛ اما احتمال وقوع این امر در سرطان‌های زیر بیشتر است:
- سرطان پستان
- سرطان کلیه
- سرطان ریه
- لنفوم
- مولتیپل میلوما (multiple myeloma)
- سرطان پروستات
- سرطان تیروئید
تشخیص
برای یافتن علائم حاکی از متاستاز، از روش‌های عکس‌برداری استفاده می‌شود. نوع روش‌عکس‌برداری تجویزی برای شما به وضعیت خودتان بستگی دارد:
این روش‌ها عبارت‌اند از:
- رادیوگرافی (اشعه‌ٔ ایکس)
- اسکن استخوان (سینتی‌گرافی استخوان)
- توموگرافی رایانه‌ای (CT اسکن)
- تصویرسازی تشدید مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
درمان
روش برخورد با متاستاز استخوان شامل استفاده از داروها، پرتودرمانی و عمل جراحی است. نحوهٔ برخورد با بیماری شما به وضعیت خودتان بستگی دارد.
داروها
داروهای مورد استفاده در موارد متاستاز استخوان عبارت‌اند از:
- داروهای استخوان‌ساز. مصرف داروهایی که برای افراد مبتلا به پوکی استخوان به‌کار می‌رود، ممکن است برای افرادی که دچار متاستاز استخوان‌اند نیز مفید واقع شود. این داروها می‌توانند استخوان‌ها را تقویت کنند، درد ناشی از متاستاز را کاهش دهند و درنتیجه، باعث کاهش نیاز به مصرف داروهای مسکن شوند. مصرف‌داروهای استخوان‌ساز همچنین احتمال وقوع مجدد متاستاز استخوان را کاهش می‌دهند.
این داروها را می‌توان هر چند هفته یک‌بار از طریق یکی از وریدهای بازو یا از راه تزریق، وارد بدن نمود. انواع خوراکی این داروها هم در دسترس‌اند اما تأثیرگذاری انواع داخل‌وریدی را ندارند و ممکن است برای مجرای گوارشی عوارضی به‌دنبال داشته باشند.
داروهای استخوان‌ساز می‌توانند به‌طور موقت باعث ایجاد درد در استخوان و کلیه شوند. آن‌ها همچنین احتمال اضمحلال (استئونکروز) استخوان فک را افزایش می‌دهند.
- شیمی‌درمانی. اگر سرطان به استخوان‌های متعددی سرایت کرده باشد، پزشک ممکن است برایتان شیمی‌درمانی تجویز نماید. داروهای شیمی‌درمانی در بدن حرکت می‌کنند تا با سلول‌های سرطانی مبارزه کنند؛ این داروها به‌صورت قرص خوراکی یا از راه وریدی یا به هر دو روش مصرف می‌شوند. عوارض جانبی شیمی‌درمانی به نوع داروهای مورداستفاده‌ٔ شما بستگی دارد. استفاده از شیمی‌درمانی برای سرطان‌هایی که به این روش پاسخ می‌دهند، ممکن است بهترین گزینه برای کاهش درد ناشی از متاستاز استخوان باشد.
- هورمون‌تراپی. بعضی از سرطان‌ها نسبت به هورمون‌ها حساس‌اند؛ انجام اقداماتی در جهت سرکوب این هورمون‌ها ممکن است یکی از گزینه‌های پیش رو باشد. سرطان پستان و سرطان پروستات غالباً به روش‌های سرکوب هورمونی پاسخ می‌دهند.
هورمون‌تراپی می‌تواند شامل مصرف داروهایی برای کاهش سطح طبیعی هورمون‌ها یا ممانعت از ارتباط هورمون‌ها و سلول‌های سرطانی شود. یکی از دیگر از گزینه‌ها، انجام عمل جراحی برای خارج کردن ارگان‌های تولیدکننده‌ٔ هورمون – تخمدان‌های زنان و بیضه‌های مردان – است.
- داروی‌های مسکن. داروهای مسکن ممکن است بتوانند درد ناشی از متاستاز استخوان را کنترل کنند. این داروها شامل مسکن‌های بدون نسخه، مانند: ایبوپروفن، و مسکن‌های قوی‌تر تجویزی، مانند: مرفین، می‌شوند.
ممکن است تعیین اینکه بدن‌تان به کدام داروهای مسکن بهتر جواب می‌دهد، زمان ببرد. اگر باوجود مصرف مسکن‌ها باز هم درد دارید، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. یک متخصص درد ممکن است بتواند روش‌های دیگری را برای کاهش درد به شما پیشنهاد کند.
- استروئیدها. داروهایی که به استروئید معروف‌اند، اغلب می‌توانند با کاهش تورم و التهاب نواحی مجاور سرطان، سبب تسکین درد ناشی از متاستاز استخوان شوند. این استروئیدها با آن استروئیدهایی که بدنسازان و ورزشکاران برای عضله‌سازی مصرف می‌کنند، متفاوت‌اند.
این داروها می‌توانند به‌سرعت سبب کاهش درد شوند و از بروز بعضی از عوارض ثانویه‌ٔ سرطان جلوگیری کنند؛ البته به‌دلیل وجود عوارض جانبی، باید در مصرف آن‌ها احتیاط کرد، به‌ویژه اگر قرار است برای مدتی طولانی مصرف شوند.
- تارگت‌تراپی. داروهای مورد استفاده در تارگت‌تراپی کلاسی جدید از داروها هستند که برای بسیاری از انواع سرطان‌ها کاربرد دارند. این داروها ناهنجاری‌های خاصی را در سلول‌های سرطانی مورد هجوم قرار می‌دهند.
بعضی از سرطان‌ها ممکن است به‌خوبی به روش‌های فوق پاسخ بدهند؛ برای نمونه، آن دسته از سلول‌های سرطانی پستان که HER2 مثبت هستند، می‌توانند به داروی تراستوزوماب (هرسپتین) پاسخ بدهند.
پرتودرمانی خارجی
در پرتودرمانی، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی از پرتوهای پرقدرت انرژی، مثل: اشعه‌ٔ ایکس، استفاده می‌کنند. در مواردی که متاستاز استخوان دردناک باشد و داروهای مسکن نتوانند درد را کنترل کنند یا در مواردی که درد به نواحی کوچکی محدود شده باشد، ممکن است از پرتودرمانی استفاده کنند.
بسته به وضعیت شما، می‌توان پرتوها را در یک دوز بالا یا در دوزهای متعدد پایین و در طی چند روز به استخوان تاباند. عوارض جانبی پرتودرمانی به محل اصابت پرتوها و اندازه‌ٔ آن بستگی دارد.
عمل جراحی
عمل‌های جراحی می‌توانند سبب ترمیم استخوان شکسته یا پایداری استخوانی شوند که در خطر شکستگی قرار دارد.
- جراحی برای تثبیت استخوان. اگر استخوانی به‌دلیل متاستاز در معرض خطر شکستگی قرار داشته باشد، جراح می‌تواند با استفاده از پیچ، میخ و پلاک‌های فلزی آن را تثبیت کند (فیکساسیون ارتوپدیک)؛ این کار می‌تواند باعث کاهش درد و بهبود عملکرد آن شود. غالباً پرتودرمانی را بعد از عمل جراحی انجام می‌دهند.
- جراحی برای تزریق سیمان به استخوان. تزریق سیمان استخوانی را برای استخوان‌هایی انجام می‌دهند که نمی‌توان آن‌ها را به‌آسانی با پیچ‌ها یا پلاک‌های فلزی تقویت کرد، مثل: استخوان‌های ستون مهره‌ها یا لگن. پزشکان سیمان استخوانی را به استخوانی تزریق می‌کنند که بر اثر متاستاز دچار شکستگی یا آسیب‌دیدگی شده‌اند؛ این عمل می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
- جراحی برای ترمیم شکستگی استخوان. اگر متاستاز باعث شکستگی استخوان شود، ممکن است جراح بخواهد آن استخوان را ترمیم کند؛ این کار شامل استفاده از پیچ، میخ و پلاک‌های فلزی برای افزایش استحکام استخوان می‌شود.
تعویض استخوان، مانند: تعویض استخوان لگن، ممکن است یکی دیگر از گزینه‌های موجود باشد. به‌طور کلی، گچ‌گرفتن استخوانی که بر اثر متاستاز شکسته است، کمکی به بهبودی آن نمی‌کند.
حرارت‌دهی به سلول‌های سرطانی و منجمد کردن آن‌ها
حرارت‌دهی به سلول‌های سرطانی یا منجمد کردن آن‌ها به‌منظور از بین بردن‌شان ممکن است به کنترل درد کمک کند. این فرایندها ممکن است در هنگامی که یک یا دو ناحیه از استخوان‌تان گرفتار متاستاز شده باشد و از سایر روش‌ها جوابی نگرفته باشید، مورد استفاده قرار گیرند.
در طی فرایند حذف با بسامد رادیویی (radiofrequency ablation)، سوزنی حاوی یک پروب الکتریکی را وارد تومور استخوان می‌کنند. جریان برق از پروب عبور می‌کند و بافت‌های مجاور را حرارت می‌دهد. سپس به بافت‌ها فرصت می‌دهند تا دمایشان کاهش یابد و فرایند قبل را مجدداً تکرار می‌کنند.
در فرایندی مشابه تحت عنوان کرایوابلیشن (cryoablation)، تومور را منجمد می‌کنند و سپس به آن فرصت می‌دهند تا از حالت انجماد خارج شود. این فرایند را هم چند مرتبه تکرار می‌کنند.
عوارض جانبی احتمالی این فرایندها شامل آسیب‌دیدگی ساختارهای مجاور (مثل: اعصاب) و افزایش احتمال شکستگی استخوان‌ها درنتیجه‌ٔ آسیب‌دیدگی آن‌ها است.
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست می‌تواند در زمینه‌ٔ افزایش قدرت و بهبود تحرک به شما کمک کند. او ممکن است وسایلی کمکی برایتان تجویز نماید تا با وضعیت خود بهتر کنار بیایید؛ این وسایل شامل: عصای زیربغل یا واکر برای برداشتن وزن از روی استخوان آسیب‌دیده در حین راه رفتن، عصایی برای بهبود تعادل یا یک کمربند طبی برای ثابت نگه داشتن ستون مهره‌ها، می‌شوند.
فیزیوتراپیست همچنین می‌تواند تمریناتی را به شما آموزش دهد تا با آن‌ها خود را قوی‌تر کنید و دردتان را کاهش دهید.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
