لَنگی
لَنگی (claudication) دردی است که درنتیجه‌ٔ کم شدن جریان خون (معمولاً بر اثر ورزش کردن) ایجاد می‌شود. این مشکل به‌طور کلی پاها را درگیر می‌کند ولی ممکن است در بازوها نیز ایجاد شود.
اوایل احتمالاً تنها در هنگام ورزش احساس درد خواهید کرد اما با افزایش وخامت لَنگی، حتی در حین استراحت هم درد خواهید داشت.
اگرچه گاهی اوقات لنگی را به‌عنوان یک بیماری تلقی می‌کنند، اما در واقع، لَنگی نشانه‌ٔ یک بیماری است، نه خود آن. در اغلب موارد، لَنگی نشانه‌ٔ بیماری شریان محیطی است؛ این بیماری، جدی و در عین حال، قابل درمان است و در آن، عروق خونرسان به پا و بازو دچار تنگی می‌شوند.
خوشبختانه پس از درمان ممکن است بتوانید بدون داشتن هیچگونه دردی به زندگی عادی بازگردید.
علائم
علائم لَنگی عبارت‌اند از:
- احساس درد در هنگام ورزش. بسته به محل تنگی یا آسیب‌دیدگی شریان، ممکن است در پا، پشت ساق، ران، لگن و باسن خود احساس درد کنید. این درد ممکن است در بازو هم ایجاد شود، هرچند که احتمال آن کمتر است.
- درد متناوب. دردتان ممکن است متناوب باشد؛ برای نمونه با انجام فعالیت‌های سبک‌تر برطرف شود.
- احساس درد در هنگام استراحت. با افزایش وخامت وضعیت‌تان، ممکن است حتی در هنگام نشستن یا دراز کشیدن هم در پاهای خود احساس درد کنید.
- تغییر رنگ پوست یا ظهور ضایعات. درصورتی‌که جریان خون‌تان به‌شدت کاهش یابد، انگشتان دست و پا ممکن است آبی‌رنگ به‌نظر برسند یا دمایشان کاهش پیدا کند. همچنین ممکن است روی ساق، پا، انگشتان پا، بازو و انگشتان دست‌تان ضایعاتی ظاهر شوند.
سایر علائم احتمالی عبارت‌اند از:
- احساس درد یا سوزش
- ضعف پاها یا بازوها
- سرد شدن پاها
زمان مراجعه به پزشک
درصورتی‌که هنگام ورزش کردن در پاها یا بازوهای خود احساس درد می‌کنید، به پزشک مراجعه نمایید. اگر لَنگی و بیماری عروق محیطی را درمان نکنید، کیفیت زندگی‌تان پایین خواهد آمد و دچار مشکلاتی بالقوه مرگبار خواهید شد. لَنگی ممکن است توانایی شما را برای شرکت در فعالیت‌های اجتماعی یا تفریحی کاهش دهد، با کارتان تداخل کند و ورزش کردن را برایتان غیرممکن نماید.
علل
لَنگی در اغلب موارد نشانه‌ٔ بیماری شریان محیطی است؛ در این بیماری، شریان‌های خونرسان به اندام‌ها، معمولاً بر اثر آترواسکلروز (تصلب شرایین)، آسیب می‌بینند. آترواسکلروز ممکن است در هر کدام از شریان‌ها، به‌ویژه شریان‌های موجود در قلب، ایجاد شود. هرگاه آترواسکلروز بازوها و پاها را تحت تأثیر قرار داد، به آن بیماری شریان محیطی گفته می‌شود.
آترواسکلروز شریان‌ها را تنگ و سفت می‌کند؛ این امر ناشی از بند آمدن عروق با توده‌های چربی، کلسترول و سایر مواد است که مجموعاً پلاک‌های آترواسکلروتیک نامیده می‌شوند. این پلاک‌ها می‌توانند شریان را آن‌قدر تنگ کنند که جریان خون عبوری از آن‌ها بسیار کاهش یابد. در واقع دلیل احساس درد ناشی از لَنگی، این است که عضلات پا خون اکسیژن‌دار کافی دریافت نمی‌کنند. اکسیژن سوخت مورد نیاز عضلات برای انقباض است.
آترواسکلروز تنها علت احتمالی ایجاد علائم لَنگی نیست؛ سایر مشکلاتی که علائمی مشابه ایجاد می‌کنند و لازم است مورد توجه قرار گیرند، عبارت‌اند از: تنگی کانال نخاعی، نوروپاتی محیطی و بعضی از بیماری‌های عضلانی-اسکلتی.
ریسک‌فاکتورها
ریسک‌فاکتورهای لَنگی، همان ریسک‌فاکتورهای ابتلا به آترواسکلروز (تصلب شرایین) هستند و عبارت‌اند از:
- استعمال دخانیات
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- چاقی (شاخص توده‌ٔ بدنی بالاتر از 30)
- دیابت
- بالای 70 سال سن داشتن
- بالای 50 سال سن داشتن و در عین حال، استعمال دخانیات یا مبتلا بودن به دیابت
- داشتن سابقه‌ٔ فامیلی آترواسکلروز (تصلب شرایین)، بیماری شریان محیطی یا لنگی
عوارض ثانویه
در موارد شدید، گردش خون در پاها یا بازوها آن‌قدر محدود می‌شود که حتی در حین استراحت هم احساس درد می‌کنید و پاها یا بازوهایتان سرد می‌شوند. موارد شدید بیماری شریان محیطی می‌توانند منجر به ترمیم نامطلوب آسیب‌ها و ضایعات پوستی شوند؛ این آسیب‌ها و ضایعات ممکن است منجر به گانگرن (قانقاریا) شوند و فرد مجبور به آمپوتاسیون اندام (قطع عضو) گردد.
پیشگیری
بهترین راه پیشگیری از لَنگی، داشتن یک سبک زندگی سالم است؛ به این منظور:
- در صورت استعمال دخانیات، آن را ترک کنید.
- اگر دیابت دارید، قند خون‌تان را به‌طور مطلوب کنترل کنید.
- به‌طور مرتب ورزش کنید.
- در صورت لزوم، کلسترول و فشار خون‌تان را کاهش دهید.
- غذاهایی مصرف کنید که چربی اشباع کمی داشته باشند.
- به وزن مناسب برسید.
تشخیص
از آنجا که بسیاری از افراد درد ناشی از لنگی را جزو عواقب ناخوشایند و اجتناب‌ناپذیر افزایش سن می‌دانند و بعضی‌ها برای کاهش درد تنها به کاستن از سطح فعالیت‌شان اکتفا می‌کنند، لنگی ممکن است تشخیص داده نشود. تست‌های تشخیصی که پزشک از آن‌ها استفاده می‌کند، غالباً غیرتهاجمی‌اند و می‌توانند شما را در مسیر بازگشت به زندگی فعالتان قرار دهند.
بعضی از تست‌های رایج برای تشخیص لَنگی عبارت‌اند از:
- بررسی نبض در پا و کف دست
- تست ورزش برای تعیین بیشترین مسافتی که می‌توانید بدون احساس درد طی کنید
- شاخص قوزک-بازو برای مقایسه‌ٔ فشار خون قوزک پا با فشار خون بازو
- سونوگرافی داپلر برای مشاهده‌ٔ جریان خون در ناحیه‌ٔ آسیب‌دیده
- ام‌آرآی (MRI) یا سی‌تی اسکن برای بررسی تنگی عروق درنتیجه‌ٔ پلاک
درد پا می‌تواند ناشی از مشکلاتی دیگر، مانند مشکلات نخاعی، مفصلی و عضلانی یا سایر مشکلات عروقی باشد. پزشک بر اساس علائم، شرح حال، معاینه و تست‌های مناسب، مشکل شما را تشخیص می‌دهد.
درمان
درمان لنگی و بیماری شریان محیطی می‌تواند از افزایش وخامت بیماری‌تان جلوگیری کند و شدت علائمتان را کاهش دهد. تغییر سبک زندگی، مثل: ترک سیگار و داشتن یک برنامه‌ٔ ورزشی منظم، غالباً نخستین گام در درمان لَنگی است.
اگر علائم لَنگی پس از اتخاذ یک سبک زندگی سالم و اجرای برنامه‌ای ورزشی برای تقویت جریان خون، کاهش پیدا نکند، پزشک ممکن است روش‌های درمانی دیگری برایتان تجویز نماید؛ برای نمونه:
- مصرف دارو. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به‌منظور کاهش احتمال تشکیل لخته آسپرین مصرف کنید. داروهای دیگری از قبیل کلوپیدوگرل (پلاویکس) نیز ممکن است با این هدف تجویز شوند.
قرص سیلوستازول می‌تواند سبب تقویت جریان خون و کاهش علائم شما شود؛ اگر قادر به مصرف این دارو نباشید یا از مصرف آن نتیجه‌ای نگرفته باشید، ممکن است برایتان پنتوکسی‌فیلین تجویز کنند.
درصورتی‌که پزشک تشخیص دهد که انسداد عروق شما ناشی از تصلب شرایین (آترواسکلروز) است، به احتمال زیاد دارویی برای کاهش کلسترول خون‌تان هم تجویز می‌کند؛ به چنین داروهایی استاتین (statin) گفته می‌شود.
- آنژیوپلاستی. معالجه‌ٔ موارد وخیم‌تر لَنگی و بیماری شریان محیطی ممکن است مستلزم آنژیوپلاستی باشد. در آنژیوپلاستی با استفاده از یک لوله‌ٔ باریک، تنگی شریان را برطرف می‌کنند؛ لوله‌ٔ مذکور در انتهای خود بالونی دارد که متسع می‌شود و جریان خون را تقویت می‌کند. پس از رفع تنگی شریان، پزشک ممکن است لوله‌ای مشبّک به‌نام استنت (stent) را درون آن قرار دهد تا آن را باز نگه دارد.
- جراحی عروق. در این عمل، رگی سالم را از بخشی از بدن برمی‌دارند و آن را جایگزین رگی می‌کنند که موجب لَنگی شده است؛ با این عمل، خون در اطراف شریان تنگ‌شده یا مسدود جریان می‌یابد.
پزشک ممکن است ترکیبی از روش‌های درمانی را برایتان تجویز کند؛ برای نمونه مصرف دارو به‌همراه آنژیوپلاستی.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
پلاک‌هایی که به شریان‌های شما آسیب می‌زنند، اغلب بر اثر داشتن یک سبک زندگی ناسالم ایجاد می‌شوند. بنابراین دست کشیدن از رفتارهای ناسالم و پرداختن به رفتارهای سالم، بخشی کلیدی از درمان را تشکیل می‌دهند.
اگر دچار لَنگی یا بیماری شریان محیطی هستند:
- از استعمال دخانیات خودداری کنید. استعمال دخانیات جدی‌ترین ریسک‌فاکتورِ ایجاد و افزایش وخامت بیماری شریان محیطی است. این رفتار ناسالم، احتمال نیاز پیدا کردن به آمپوتاسیون (قطع عضو) یا مرگ بر اثر بیماری را افزایش می‌دهد. از قرار گرفتن در معرض دود سیگار هم بپرهیزید.
- ورزش کنید. شاید از شنیدن توصیه به ورزش کردن تعجب کنید چون خودتان در حین ورزش دچار لَنگی شدید. ولی در واقع، ورزش کردن سبب می‌شود عضلات‌تان به‌گونه‌ای تنظیم شوند که اکسیژن را به‌نحو مؤثرتری مصرف نمایند؛ بنابراین با ورزش کردن، حتی در مواقعی که اکسیژن کافی به عضلات نمی‌رسد، آن‌ها از اکسیژن در دسترس خود بهره‌ٔ بیشتری می‌برند. این امر سبب می‌شود که درد ناشی از لَنگی در حین استفاده از عضلات کاهش یابد.
اعضای کادر درمان می‌توانند برنامه‌ای ورزشی به شما ارائه دهند تا به‌تدریج مسافتی را که بدون درد می‌توانید طی کنید افزایش دهید و تحرک‌تان بیشتر شود.
- سطح کلسترول خود را بسنجید و آن را کنترل کنید. اگر سطح کلسترول‌تان نرمال نباشد، پزشک ممکن است برایتان داروهایی تجویز کند تا آن را به حالت نرمال برگرداند. اتخاذ رژیمی غذایی که شامل مقادیر فراوان میوه، سبزی، غلات و حبوبات و همچنین حاوی غذاهایی متنوع با سطح پایینی از چربی اشباع، چربی جانوری، چربی نیمه‌هیدروژنه یا چربی ترانس باشد، نیز مفید است.
ورزش کردن در کنار اتخاذ یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به کنترل سطح کلسترول و فشار خون‌تان کمک کند؛ هر دوی این عوامل (کلسترول و فشار خون) در ایجاد تصلب شرایین (آترواسکلروز) نقش دارند.
- قند خون‌تان را کنترل کنید. دیابت جزو ریسک‌فاکتورهای اصلی لَنگی میباشد. کنترل قند خون بسیار حائز اهمیت است. پیشگیری از ابتلا به دیابت یا کنترل این بیماری در صورت ابتلا به آن برای پیشگیری از وقوع لَنگی ضروری است (به‌خصوص اگر سطح قند خون‌تان غیرنرمال یا در محدوده‌ٔ پیش‌دیابتی باشد).
- از مصرف بعضی از داروها خودداری کنید. از مصرف داروهایی که باعث انقباض عروق می‌شوند بپرهیزید. بسیاری از داروهای سینوزیت و سرماخوردگی که بدون نسخه قابل تهیه‌اند، ماده‌ای به نام سودوافدرین (pseudoephedrine) دارند؛ این ماده سبب انقباض عروق می‌شود. در مورد سایر داروهایی که باید از مصرف‌شان بپرهیزید، با پزشک خود گفت‌وگو کنید.
- از آسیب دیدن پاهایتان جلوگیری کنید. بر اثر لَنگی، خونرسانی به پاها کاهش می‌یابد؛ بنابراین درصورتی‌که آسیبی به این اندام‌ها وارد شود، احتمال بروز عوارض ثانویه بالاست. اگر در شغل‌تان یا در ورزشی که انجام می‌دهید احتمال آسیب‌دیدگی پاها وجود دارد، کفش مناسب بپوشید تا از پاهایتان محافظت کنید.
- پاهای خود را در سطحی پایین‌تر از قلب قرار دهید. این کار باعث تقویت خونرسانی به پاها می‌شود. برای اینکه در طول شب هم جریان خون پاها مطلوب باشد، تخت‌خواب‌تان را در ناحیه‌ٔ سر، 6 تا 8 سانتی‌متر از زمین فاصله بدهید.
سایر روش‌های درمانی
وجود روش درمانی جایگزینی – مانند طب سنتی و … – برای معالجه‌ٔ لَنگی اثبات نشده است.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
