سندرم پای بی‌قرار
در سندرم پای بی قرار ، فرد معمولاً به علت احساس ناراحتی، تمایل زیادی به حرکت دادن پاها دارد. این حالت معمولاً در ساعات عصر و شب که نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید، رخ می‌دهد. حرکت دادن پا به‌طور موقت سبب رفع احساس ناراحتی می‌شود.
سندرم پای بی‌قرار، که امروزه با نام سندرم پای بی‌قرار/ بیماری ویلیس اکبوم(RLS/WED) شناخته می‌شود، ممکن است در هر سنی شروع شود و به‌طور معمول با افزایش سن، بدتر می‌شود. این بیماری سبب اختلال در خواب و در نتیجه اختلال در فعالیت‌های روزانه می‌شود. انجام اقدامات سادهٔ مراقبت از خود و تغییر در شیوهٔ زندگی، کمک‌کننده است. داروها نیز به تعداد زیادی از مبتلایان به این بیماری، کمک می‌کنند.
نشانه‌ها
نشانهٔ اصلی این بیماری، تمایل شدید به حرکت پاها است. مشخصه‌های همراه با بیماری سندرم پای بی‌قرار شامل موارد زیر می‌شود:
- احساس ناراحتی که بعد از استراحت ایجاد می‌شود. معمولاً احساس ناراحتی پس از آنکه به مدت طولانی دراز کشیده یا نشسته باشید – مانند زمانی که در ماشین، هواپیما یا سینما هستید – رخ می‌دهد.
- احساس تسکین با حرکت. احساس ناراحتی سندرم پای بی‌قرار با حرکت – مانند کشیدن پا، حرکات ضربه‌ای پا، قدم زدن یا راه رفتن – تسکین می‌یابد.
- نشانه‌ها در هنگام عصر بدتر می‌شوند. نشانه‌ها معمولاً در شب ایجاد می‌شوند.
- حرکت ناگهانی پا در شب. سندرم پای بی‌قرار ممکن است با نشانهٔ رایج دیگری به نام حرکات دوره‌ای اندام در خواب، همراه باشد. این حالت در طول شب و در حین خواب رخ می‌دهد.
بیماران معمولاً نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار را به صورت احساس غیرعادی و ناخوشایند در پا توصیف می‌کنند. این احساس معمولاً در هر دو سمت بدن رخ می‌دهد. درگیری بازو شیوع کمتری دارد.
به‌طور کلی این حس‌ها از درون اندام حس می‌شوند نه از روی پوست؛ و به صورت ذیل توصیف می‌گردند:
- حسی مانند لولیدن کرم
- خزش
- کشش
- ضربان
- درد
- خارش
- تیرکشیدن
گاهی اوقات توصیف حسی که ایجاد می‌شود، سخت است. افراد مبتلا معمولاً درد خود را به صورت گرفتگی عضله یا کرختی توصیف نمی‌کنند. با این حال اغلب آن‌ها ذکر می‌کنند که تمایل به حرکت پاها دارند.
فروکش کردن و شعله‌ور شدن نشانه‌ها، معمول است. گاهی اوقات نشانه‌ها برای مدتی برطرف می‌شوند و سپس دوباره بازمی‌گردند.
زمان مراجعه به پزشک
برخی از مبتلایان به سندرم پای بی‌قرار هیچ‌گاه به پزشک مراجعه نمی‌کنند، زیرا می‌ترسند که کسی حرف آن‌ها را جدی نگیرد. اما سندرم پای بی‌قرار ممکن است در خواب اختلال ایجاد کند و سبب خواب‌آلودگی در طول روز شده، بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. اگر فکر می‌کنید مبتلا به سندرم پای بی‌قرار هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
علل
اغلب اوقات، دلیل شناخته‌شده‌ای برای سندرم پای بی‌قرار یافت نمی‌شود. پژوهشگران حدس می‌زنند که این بیماری ممکن است به علت عدم تعادل در ترشح یکی از ماده‌های شیمیایی مغز به نام دوپامین رخ دهد. دستورات کنترل حرکت عضلات، از طریق دوپامین داده می‌شود.
وراثت
گاهی اوقات این سندرم ارثی است، به‌ویژه اگر بیماری قبل از سن ۴۰ سالگی آغاز شود. پژوهشگران روی کروموزوم‌ها محل‌هایی را شناسایی کرده‌اند که ژن سندرم پای بی‌قرار ممکن است در آنجا قرار داشته باشد.
بارداری
بارداری با تغییر سطح هورمون‌های بدن، ممکن است به‌طور موقت علائم و نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار را بدتر کند. برخی از زنان در حین بارداری – به‌ویژه در سه ماههٔ سوم – برای اولین بار دچار سندرم پای بی‌قرار می‌شوند. با این حال، معمولاً پس از زایمان علائم و نشانه‌ها برطرف می‌شوند.
عوامل خطر
سندرم پای بی‌قرار ممکن است در هر سنی – حتی در کودکی – رخ دهد. این اختلال با افزایش سن شیوع بیشتری می‌یابد و همچنین در زنان شایع‌تر از مردان است.
سندرم پای بی‌قرار معمولاً ارتباطی با بیماری‌های زمینه‌ای جدی ندارد. با این وجود گاهی اوقات سندرم پای بی‌قرار همراه با بیماری‌های دیگری رخ می‌دهد، مانند:
- نوروپاتی محیطی. این بیماری به اعصاب دست‌ها و پاها آسیب می‌رساند و گاهی اوقات به علت بیماری‌های مزمنی همچون دیابت یا اعتیاد به الکل رخ می‌دهد.
- کمبود آهن. کمبود آهن حتی اگر باعث آنمی نشود، ممکن است سبب ایجاد یا بدتر شدن سندرم پای بی‌قرار بشود. اگر سابقهٔ خونریزی از معده یا روده یا خونریزی شدید قاعدگی دارید یا به‌طور مکرر خون اهدا می‌کنید، ممکن است دچار کمبود آهن باشید.
- نارسایی کلیه. اگر دچار نارسایی کلیه هستید، ممکن است کمبود آهن نیز داشته باشید. این کمبود آهن اغلب با آنمی همراه است. زمانی که کارکرد کلیه‌ها مناسب نباشد، احتمال دارد ذخیرهٔ خونی آهن کاهش یابد. این موضوع و تغییرات شیمیایی دیگر در بدن، ممکن است سبب ایجاد یا بدتر شدن سندرم پای بی‌قرار گردند.
- بیماری‌های نخاع. وجود ضایعات نخاعی به بیماری سندرم پای بی‌قرار ربط داده شده است. استفاده از بی‌حسی‌های نخاعی نیز احتمال ابتلا به سندرم پای بی‌قرار را بالا می‌برد.
عوارض
اگرچه ابتلا به سندرم پای بی‌قرار سبب ابتلا به بیماری‌های جدی دیگر نمی‌شود، نشانه‌ها ممکن است از کمی آزاردهنده تا ناتوان‌کننده، متفاوت باشند. بسیاری از مبتلایان به سندرم پای بی‌قرار در به خواب رفتن یا خوابیدن مشکل دارند.
سندرم پای بی‌قرار شدید ممکن است اختلال قابل توجهی در کیفیت زندگی ایجاد کند و به افسردگی منجر شود. بی‌خوابی ممکن است به خواب‌آلودگی زیاد در طول روز منجر شود، اما سندرم پای بی‌قرار ممکن است در چرت زدن هم اختلال ایجاد کند.
تشخیص
پزشک از شما شرح حال می‌گیرد و می‌خواهد که نشانه‌های خود را توصیف کنید. تشخیص سندرم پای بی‌قرار بر اساس معیارهای ذیل انجام می‌شود. این معیارها توسط انجمن بین‌المللی مطالعات سندرم پای بی‌قرار و طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات خواب پایه‌گذاری شده‌اند:
- تمایل شدید و غیرقابل مقاومت به حرکت دادن پاها که معمولاً با احساس ناخوشایند همراه است. این احساس به صورت لولیدن کرم، خزش، گرفتگی، گزگز یا کشش توصیف می‌شود.
- نشانه‌ها با استراحت – مانند نشستن یا دراز کشیدن – بدتر می‌شوند.
- فعالیت‌هایی مانند راه رفتن یا انجام حرکت‌های کششی، به‌طور موقت یا به‌صورت نسبی نشانه‌ها را تسکین می‌دهد.
- نشانه‌ها هنگام شب بدتر می‌شوند.
- نمی‌توان این نشانه‌ها را صرفاً با بیماری‌های بالینی یا رفتاری دیگر توضیح داد.
پزشک ممکن است معاینهٔ فیزیکی و نورولوژیکی انجام دهد. همچنین احتمال دارد جهت رد علل احتمالی دیگر نشانه‌های شما، آزمایش خون، به‌ویژه برای بررسی آهن خون، درخواست کند.
افزون‌براین، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص خواب ارجاع دهد. اگر متخصص به اختلالات خواب دیگر مانند آپنه در خواب (قطع تنفس در خواب) شک داشته باشد، ممکن است از شما بخواهد که یک شب را در کلینیک خواب بگذرانید تا خواب شما را مطالعه و بررسی کند. با این حال، تشخیص سندرم پای بی‌قرار معمولاً نیاز به مطالعهٔ خواب ندارد.
درمان
گاهی اوقات، درمان بیماری زمینه‌ای – مانند کمبود آهن – تا حد زیادی از نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار می‌کاهد. اصلاح کمبود آهن ممکن است از طریق مکمل‌های خوراکی یا وریدی آهن انجام شود. با این حال مصرف مکمل‌های آهن باید تنها تحت نظارت پزشک و بعد از بررسی سطح آهن خون انجام شود.
اگر تنها به سندرم پای بی‌قرار مبتلا باشید و بیماری دیگری نداشته باشید، درمان بر تغییر شیوهٔ زندگی تمرکز می‌کند. اگر تغییر در شیوهٔ زندگی مؤثر واقع نشود، پزشک ممکن است دارو تجویز کند.
درمان دارویی
چندین دارو – که با نسخهٔ پزشک فروخته می‌شوند – جهت تسکین سندرم پای بی‌قرار وجود دارند. بیشتر این داروها برای درمان بیماری‌های دیگر تولید شده‌اند. این داروها شامل موارد ذیل می‌شوند:
- داروهایی که سطح دوپامین مغز را بالا می‌برند. این داروها بر سطح دوپامین در مغز – که یک پیام‌رسان شیمیایی است – تاثیر می‌گذارند. عوارض جانبی کوتاه‌مدت این داروها معمولاً خفیف است و شامل تهوع، سبکی سر و خستگی می‌شوند. با این حال این داروها ممکن است اختلالات کنترل تکانه مانند قماربازی اجباری و همچنین اختلالات خواب‌آلودگی در طول روز نیز ایجاد کنند.
- داروهایی که روی کانال‌های کلسیم تأثیر می‌گذارند. برخی از داروها مانند گاباپنتین، در برخی از بیماران سندرم پای بی‌قرار، مؤثراند.
- مخدرها. داروهای مخدر نشانه‌های خفیف تا شدید را تسکین می‌دهند؛ اما اگر در دوزهای بالا مصرف شوند، ممکن است اعتیادآور باشند.
- شل‌کننده‌های عضلانی و داروهای خواب. این داروها که به نام بنزودیازپین‌ها شناخته می‌شوند، به شما کمک می‌کنند شب بهتر بخوابید. البته این داروها احساس ناخوشایند پا را از بین نمی‌برد و ممکن است سبب خواب‌آلودگی در طول روز شوند.
ممکن است مجبور به امتحان چند نوع دارو شوید تا سرانجام دارو یا ترکیب‌های دارویی مناسب خود را پیدا کنید.
احتیاط‌های مربوط به داروها
گاهی اوقات داروهای دوپامینی که برای مدتی در تسکین سندرم پای بی‌قرار مؤثر بوده‌اند، اثر خود را از دست می‌دهند یا نشانه‌های بیماری در طول روز، زودتر از قبل شروع می‌شوند. این حالت، «ازدیاد» نام دارد. پزشک ممکن است جهت مقابله با این موضوع، داروی شما را جایگزین کند.
در طول بارداری، مصرف بیشتر داروهایی که برای سندرم پای بی‌قرار تجویز می‌شوند، توصیه نمی‌شود. با این حال اگر ناراحتی فرد در طول سه ماههٔ سوم بسیار آزاردهنده باشد، پزشک ممکن است اجازهٔ مصرف برخی از داروها را بدهد.
برخی از داروها ممکن است نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار را بدتر کنند. پزشک احتمالاً توصیه می‌کند که در صورت امکان، از مصرف این داروها اجتناب کنید. این داروها شامل ضدافسردگی‌ها، برخی از داروهای ضدروان‌پریشی، برخی از داروهای ضدتهوع و برخی از داروهای سرماخوردگی و آلرژی می‌شود. با این وجود اگر مجبور به مصرف این داروها هستید، با پزشک خود دربارهٔ اضافه کردن داروهایی جهت مدیریت سندرم پای بی‌قرار خود، صحبت کنید.
شیوهٔ زندگی و درمان‌های خانگی
ایجاد تغییرات کوچک در شیوهٔ زندگی به تسکین نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار کمک می‌کند:
- از وان حمام و ماساژ استفاده کنید. نشستن در وان آب گرم و ماساژ دادن عضلات پا عضلات را شل می‌کند.
- از پک‌های گرم و سرد استفاده کنید. استفاده از پک‌های گرمایشی یا سرمایشی یا استفادهٔ متناوب از هر دو، احساس ناراحتی در اندام را کاهش می‌دهد.
- بهداشت خواب مناسب. خستگی معمولاً نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار را بدتر می‌کند، بنابراین داشتن بهداشت خواب مناسب اهمیت دارد. به‌طور ایده‌آل، محیط خواب خود را خنک، ساکت و راحت نگه دارید. هر روز در یک ساعت مشخص به رختخواب بروید و بیدار شوید و به میزان کافی بخوابید.
- ورزش. ورزش کردن به‌طور منظم و متعادل نشانه‌های سندرم پای بی‌قرار را تسکین می‌دهد. اما ورزش بیش‌ازحد یا ورزش کردن تا دیروقت، ممکن است نشانه‌ها را تشدید کند.
- اجتناب از کافئین. گاهی اوقات کاهش مصرف کافئین به سندرم پای بی‌قرار کمک می‌کند. سعی کنید به مدت چند هفته از محصولات حاوی کافئین، شامل شکلات و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای و نوشیدنی‌های غیرالکلی دوری کنید. انجام این کار ممکن است به بیماری شما کمک کند.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
