نگاه کلی
سرطان استخوان می‌تواند در هر کدام از استخوان‌های بدن رخ دهد ولی در اغلب موارد لگن یا استخوان‌های دراز بازو و پا دچار آن می‌شوند. این نوع سرطان نادر است و کمتر از 1 درصد کل موارد سرطان را تشکیل می‌دهد. در واقع، تومورهای غیرسرطانی استخوان شیوع خیلی بیشتری از انواع سرطانی این تومورها دارند.
به سرطان‌هایی که در بخش‌هایی از بدن به‌جز استخوان آغاز می‌شوند و سپس به استخوان سرایت می‌کنند، “سرطان استخوان” نمی‌گویند، بلکه این سرطان‌ها را با توجه به محلی که شروع می‌شوند نام‌گذاری می‌کنند؛ مثل سرطان پستان، که می‌تواند به استخوان هم سرایت کند.
بعضی از انواع سرطان استخوان عمدتاً کودکان را درگیر می‌کنند؛ بعضی دیگر هم بیشتر در بزرگسالان اتفاق میفتند. رایج‌ترین روش درمان برای این سرطان‌ها، عمل جراحی است؛ البته ممکن است از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی هم استفاده شود. استفاده از عمل جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی به نوع سرطان استخوان بستگی دارد.
انواع سرطان استخوان
- کُندروسارکوما (chondrosarcoma)
- سارکوم یوئینگ (Ewing sarcoma)
- استئوسارکوما (osteosarcoma)
علایم
نشانه‌ها و علایم سرطان استخوان شامل موارد زیر هستند:
- استخوان‌درد
- تورم و حساس‌شدگی در مجاورت ناحیه‌ی مبتلا
- ضعف استخوانی که منجر به شکستگی آن شود
- خستگی مفرط
- کاهش وزن ناخواسته
زمان مراجعه به پزشک
اگر شما یا فرزندتان دچار نوعی استخوان‌درد شدید که ویژگی‌های زیر را داشت، به پزشک مراجعه کنید:
- مداوم نیست
- هنگام شب شدیدتر می‌شود
- با مسکن‌های بدون نسخه کاهش نمی‌یابد
علل
علت بیشتر سرطان‌های استخوان مشخص نیست. تعداد اندکی از سرطان‌های استخوان با عوامل وراثتی مرتبطند، درحالیکه سایر آن‌ها با قرارگیری در معرض تشعشعات ارتباط دارند.
انواع سرطان استخوان
سرطان‌های استخوان براساس نوع سلولی که در آن آغاز می‌شوند، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. شایع‌ترین انواع سرطان استخوان عبارتند از:
- استئوسارکوما. استئوسارکوما شایع‌ترین نوع سرطان استخوان میباشد. در این سرطان، سلولهای سرطانی به تولید بافت استخوانی می‌پردازند. استئوسارکوما بیشتر در استخوان‌های بازو یا پای کودکان و جوانان رخ می‌دهد. در موارد نادر استئوسارکوما در جایی غیر از استخوان ایجاد می‌شود (استئوسارکومای خارج‌اسکلتی).
- کُندروسارکوما. کُندروسارکوما دومین سرطان استخوان شایع میباشد. در این سرطان، سلولهای سرطانی به تولید غضروف می‌پردازند. کُندروسارکوما معمولاً در لگن، بازوها یا پای افراد میان‌سال و مسن رخ می‌دهد.
- سارکوم یوئینگ. سارکوم یوئینگ غالباً در لگن، بازوها یا پاهای کودکان و جوانان ایجاد می‌شود.
ریسک فاکتورها
علت ایجاد سرطان استخوان مشخص نیست ولی پزشکان عواملی را یافته‌اند که سبب افزایش خطر ابتلا به این سرطان می‌شوند؛ این عوامل عبارتند از:
- سندرم‌های ژنتیکی. بعضی از سندرم‌های ژنتیکی نادر، مانند: سندرم لی-فرامنی (Li-Fraumeni syndrome) و رتینوبلاستومای وراثتی، خطر ابتلا به سرطان استخوان را افزایش می‌دهند.
- بیماری پاژه استخوان. بیماری پاژه استخوان (Paaget’s disease of bone) غالباً بزرگسالان را درگیر می‌کند و سبب افزایش خطر ابتلا به سرطان استخوان می‌شود.
- پرتودرمانی برای معالجه‌ی سرطان. قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای تشعشعات، مثل آنچه در پرتودرمانی برای معالجه‌ی سرطان رخ می‌دهد، خطر ابتلا به سرطان استخوان را در آینده افزایش می‌دهد.
تشخیص سرطان استخوان
روش‌های عکسبرداری می‌توانند به تعیین محل و اندازه‌ی تومورهای استخوان و گسترش یا عدم گسترش آن‌ها به سایر نقاط بدن کمک کنند. نوع روش‌های عکسبرداری تجویزشده برای شما به علایم‌تان بستکی دارد؛ این روش‌ها عبارتند از:
- اسکن استخوان
- توموگرافی رایانه‌ای (CT اسکن)
- تصویرسازی تشدید مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
- رادیوگرافی (اشعه‌ی ایکس)
بیوپسی سوزنی و سرجیکال(surgical)
پزشک ممکن است بخواهد برای تست‌های آزمایشگاهی، قسمتی از بافت تومور (بیوپسی) شما برداشته‌شود. ایت تست‌ها مشخص می‌کنند که آیا بافت تومور، سرطانی است یا خیر و در صورت سرطانی بودن، نوع آن چیست. همچینن با این تست‌ها میتوان فهمید که رشد سلولهای تومور آهسته است یا سریع.
انواع فرآیندهای بیوپسی مورد استفاده برای تشخیص سرطان استخوان عبارتند از:
- وارد کردن یک سوزن به تومور از راه پوست. در فرآیند بیوپسی سوزنی، پزشک سوزنی باریک را از پوست‌تان عبور می‌دهد و آن را وارد تومور می‌کند. او به‌کمک این سوزن بخش کوچکی از بافت تومور را برمی‌دارد.
- عمل جراحی برای برداشتن نمونه‌ای از بافت به‌منظور انجام تست‌های آزمایشگاهی. در بیوپسی سرجیکال(surgical) پزشک برشی در پوست شما ایجاد می‌کند و کل تومور یا قسمتی از آن را خارج می‌کند.
تعیین نوع بیوپسی شما و جزئیات انجام آن مستلزم برنامه‌ریزی‌های دقیق تیم پزشکی شماست. پزشک باید بیوپسی را به‌شیوه‌ای انجام دهد که با جراحی شما در آینده برای خارج کردن تومورهای سرطانی استخوان تداخل نداشته‌باشد. به‌همین دلیل، از پزشک خود بخواهید که پیش از انجام بیوپسی، شما را به یک تیم پزشکی مجرب در زمینه‌ی معالجه‌ی تومورهای استخوان ارجاع دهد.
مراحل(استیج‌های) سرطان
پس از اینکه پزشک ابتلای شما به سرطان استخوان را تأیید کرد، سعی می‌کند که استیج (وسعت) سرطان‌تان را هم تعیین کند؛ این کار در انتخاب روش درمانی مناسب حائز اهمیت است. عواملی که در این زمینه مورد توجه قرار می‌گیرند، عبارتند از:
- اندازه‌ی تومور
- سرعت رشد سرطان
- تعداد استخوان‌های مبتلا؛ مثل مهره‌های مجاور در ستون فقرات
- گسترش یا عدم گسترش سرطان به سایر نقاط بدن
مراحل(استیج‌های) سرطان استخوان توسط اعداد رومی، از 0 تا IV، مشخص می‌شوند. پایین‌ترین مرحله حاکی از کوچک بودن تومور و بدخیمی کمتر آن است. در مرحله‌ی IV سرطان به سایر نقاط بدن هم سرایت کرده‌است.
درمان سرطان استخوان
روش درمانی انتخابی برای معالجه‌ی سرطان استخوان به نوع سرطان، مرحله(استیج) آن، وضعیت سلامت کلی شما و ترجیحات و اولویت‌هایتان بستگی دارد. انواع مختلف سرطان استخوان به روش‌های درمانی متفاوتی پاسخ می‌دهند و پزشک‌تان می‌تواند بهترین روش درمانی را برای سرطان شما انتخاب کند. بعضی از انواع سرطان استخوان تنها با عمل جراحی معالجه می‌شوند؛ بعضی‌ها علاوه بر عمل جراحی، به شیمی‌درمانی هم نیاز دارند؛ و گروهی دیگر، علاوه بر این دو، نیازمند پرتودرمانی هم هستند.
عمل جراحی
هدف از عمل جراحی، خارج کردن کامل تومور سرطانی است. در بیشتر موارد، این امر شامل استفاده از تکنیک‌های ویژه‌ای برای خارج کردن کل تومور در یک قطعه‌ی واحد، به‌همراه بخش کوچکی از بافت سالم مجاور آن میباشد. جراح نیز بخش استخوانی برداشته‌شده را با بخش استخوانی دیگری از بدن خودتان یا از بانک استخوانی یا با قطعه‌ی مصنوعی ساخته‌شده از فلز و پلاستیک جایگزین می‌کند.
معالجه‌ی مواردی از تومورهای سرطانی استخوان که بسیار بزرگ هستند یا در جاهای پیچیده‌ای از استخوان واقع شده‌اند، ممکن است مستلزم خارج کردن تمام یا قسمتی از اندام مبتلا شود (آمپوتاسیون). البته از آنجا که در سایر روش‌های درمانی پیشرفت‌هایی حاصل شده‌است، امروزه از آمپوتاسیون کمتر استفاده می‌شود. در صورتی که مجبور به انجام آمپوتاسیون باشید، احتمالاً به‌جای اندان خارج‌شده، برایتان اندامی مصنوعی کار می‌گذارند و شما را در زمینه‌ی نحوه‌ی انجام امور روزمره با اندام جدیدتان آموزش و تمرین می‌دهند.
شیمی‌درمانی
در شیمی‌درمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی، از داروهای ضدسرطان قوی استفاده می‌کنند؛ این داروها را معمولاً بصورت تزریق داخل‌وریدی بکار می‌برند. شیمی‌درمانی در معالجه‌ی بعضی از انواع سرطان استخوان مؤثرتر عمل می‌کند؛ مثلاً استفاده از شیمی‌درمانی در معالجه‌ی کُندروسارکوما چندان مؤثر نیست، درحالیکه بخش مهمی از فرآیند درمانی استئوسارکوما و سارکوم یوئینگ است.
پرتودرمانی
در پرتودرمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی از پرتوهای پرقدرت انرژی، مانند: اشعه‌ی ایکس، استفاده می‌شود. در فرآیند پرتودرمانی، شما روی یک تخت دراز می‌کشید و دستگاه مخصوصی در اطراف شما به حرکت درمی‌آید که پرتوهای انرژی را بر نقاط خاصی از بدن‌تان متمرکز می‌کند.
پرتودرمانی را غالباً پیش از عمل جراحی بکار می‌برند تا اندازه‌ی تومور را کاهش دهند و خارج کردن آن را تسهیل نمایند. این کار احتمال نیازپیداکردن به آمپوتاسیون (قطع عضو) را کاهش می‌دهد.
پرتودرمانی را برای مواردی از تومورهای سرطان استخوان که توسط عمل جراحی قابل خارج شدن نیستند نیز بکار می‌برند. پس از جراحی هم میتوان از پرتودرمانی استفاده کرد تا سلولهای سرطانی باقیمانده‌ی احتمالی نابود شوند. انجام پرتودرمانی در کسانی که دچار سرطان استخوان پیشرفته هستند، ممکن است به کنترل نشانه‌ها و علایم سرطان، مانند: درد، کمک کند.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
