تومور ویلمز
تومور ویلمز (Wilms’ tumor) نوعی سرطان نادر کلیه است که به‌طور عمده کودکان را درگیر می‌کند. نام دیگر این تومور، نفروبلاستوماست. تومور ویلمز شایع‌ترین نوع سرطان کلیه در کودکان است و اغلب کودکان 3 تا 4 ساله را درگیر می‌کند؛ شیوع این سرطان پس از 5 سالگی بسیار کاهش می‌یابد.
در بیشتر موارد تومور ویلمز تنها در یکی از کلیه‌ها ایجاد می‌شود؛ البته گاهی‌اوقات ممکن است هر دو کلیه را به‌صورت هم‌زمان درگیر کند.
در سالیان گذشته، پیشرفت‌های صورت‌گرفته در تشخیص و درمان تومور ویلمز کودکان، پیش‌آگهی آن را بسیار تقویت کرده است. پیش‌آگهی تومور برای بسیاری از کودکان، در صورت دریافت درمان مناسب، بسیار مطلوب است.
علائم
نشانه‌ها و علائم تومور ویلمز در موارد مختلف متفاوت است؛ بعضی از کودکان هم هیچ علامت واضحی ندارند. بیشتر کودکان مبتلا به این تومور، یک یا تعدادی از علائم زیر را بروز می‌دهند:
- توده‌ٔ شکمی قابل لمس
- ورم شکمی
- درد شکمی
سایر نشانه‌ها و علائم تومور ویلمز عبارت‌اند از:
- تب
- وجود خون در ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ و یا هر دو
- یبوست
- بی‌اشتهایی
- تنگی نفس
- افزایش فشار خون
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده‌ٔ هرگونه علامت نگران‌کننده در فرزندتان، به پزشک مراجعه کنید. تومور ویلمز وضعیتی نادر است، به همین دلیل احتمالاً علت ایجاد علائم فرزندتان مشکلی دیگر است؛ البته لازم است تمام موارد نگران‌کننده مورد توجه قرار گیرند.
علل
علت ایجاد تومور ویلمز مشخص نیست ولی در موارد نادر، عوامل وراثتی ممکن است در آن دخیل باشند.
سرطان هنگامی ایجاد می‌شود که اختلالاتی در DNA سلول‌ها ایجاد شود. این اختلالات باعث می‌شوند که سلول‌ها به‌صورت غیرقابل کنترل رشد کنند، تقسیم شوند و هنگامی‌که سلول‌های طبیعی می‌میرند، زنده بمانند. تجمع این سلول‌های غیرطبیعی تومور را ایجاد می‌کند. در تومور ویلمز، فرآیند فوق در سلول‌های کلیوی رخ می‌دهد.
در موارد نادر، آن دسته از اختلالات موجود در DNA که منجر به تومور ویلمز می‌شوند، از والدین به فرزندان انتقال می‌یابند؛ ولی در بیشتر موارد ارتباطی بین والدین و فرزندان در ابتلا به تومور ویلمز شناخته نشده است.
ریسک‌فاکتورها
عواملی که خطر ابتلا به تومور ویلمز را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از:
- داشتن سابقه‌ٔ فامیلی تومور ویلمز. اگر یکی از اعضای فامیل فرزند شما دچار تومور ویلمز باشد، احتمال ابتلای فرزندتان به این تومور افزایش می‌یابد.
تومور ویلمز اغلب در کودکانی ایجاد می‌شود که دچار بعضی از ناهنجاری‌ها یا سندرم‌های مادرزادی باشند؛ از جمله:
- آنیریدیا. آنیریدیا (aniridia) به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، فرد فاقد عنبیه – بخش رنگی چشم – است یا عنبیه‌ٔ او به‌طور ناقص تشکیل شده است.
- همی‌هایپرتروفی. همی‌هایپرتروفی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، یک نیمه از بدن یا بخشی از آن به‌طور قابل توجهی بزرگ‌تر از نیمه‌ٔ دیگر باشد.
تومور ویلمز می‌تواند به‌عنوان بخشی از سندرم‌های نادر دیگر رخ دهد؛ مثل:
- سندرم WAGR. این سندرم شامل تومور ویلمز، آنیریدیا، ناهنجاری‌های دستگاه ادراری و تناسلی و ناتوانی‌های ذهنی می‌شود.
- سندرم دنیس دراش (Denys-Drash syndrome). این سندرم شامل تومور ویلمز، بیماری کلیوی و هرمافرودیتیسم کاذب مردانه (وضعیتی که در آن، پسری با بیضه به دنیا می‌آید ولی ویژگی‌های زنانه بروز می‌دهد) می‌شود.
- سندرم بکویت ویدمن (Beckwith-Wiedemann syndrome). کودکانی که دچار این سندرم‌اند، به‌طور قابل توجهی بزرگ‌تر از هم‌سن‌وسالان خود هستند (ماکروزومی). سایر علائم این سندرم ممکن است شامل برجسته شدن اندام‌های شکمی به زیر بند ناف، بزرگی زبان (ماکروگلوسیا)، بزرگ‌شدگی اندام‌های داخلی و اختلالات شنوایی شود. همچنین خطر ابتلا به تومورهایی از جمله نوعی از سرطان کبد به نام هپابلاستوما در افراد مبتلا به این سندرم بیشتر است.
پیشگیری
اقدامی برای پیشگیری از تومور ویلمز نمی‌توان انجام داد.
اگر فرزندتان ریسک‌فاکتورهای تومور ویلمز (مانند: سندرم‌های مذکور) را داشته باشد، پزشکش ممکن است توصیه کند که به‌صورت متناوب تحت سونوگرافی کلیه قرار بگیرد تا ناهنجاری‌های کلیوی احتمالی او تشخیص داده شوند؛ البته این غربالگری نقشی در پیشگیری از ابتلای او به تومور ویلمز ندارد ولی می‌تواند به تشخیص آن در مراحل ابتدایی سرطان کمک کند.
تشخیص
به‌منظور تشخیص تومور ویلمز پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- معاینه‌ٔ فیزیکی. پزشک نشانه‌های احتمالی تومور ویلمز را جست‌وجو می‌کند.
- آزمایش خون و ادرار. این آزمایش‌ها نمی‌توانند تومور ویلمز را تشخیص دهند ولی می‌توانند وضعیت عملکرد کلیه را نشان دهند؛ بعضی از مشکلات کلیوی و کمبود سلول‌های خونی را می‌توان با این آزمایش‌ها تشخیص داد.
- عکس‌برداری. عکس‌برداری از کلیه می‌تواند به پزشک در تشخیص وجود تومور کلیوی کمک کند. روش‌های عکس‌برداری مورد استفاده شامل: سونوگرافی، توموگرافی رایانه‌ای (CT اسکن) و تصویرسازی تشدید مغناطیسی (MRI) می‌شود.
مرحله‌بندی (staging)
پس از آنکه پزشک تومور ویلمز فرزندتان را تشخیص داد، سعی خواهد کرد که مرحلهٔ (میزان گسترش) آن را هم تعیین کند. به‌منظور بررسی گسترش سرطان به خارج از کلیه، پزشک ممکن است رادیوگرافی یا CT اسکن قفسه‌ٔ سینه و اسکن استخوان را برای فرزندتان تجویز نماید.
پزشک مرحله‌ای را به سرطان اختصاص می‌دهد. تعیین این مرحله به انتخاب روش‌های درمانی مناسب کمک می‌کند.
درمان
درمان تومور ویلمز معمولاً شامل عمل جراحی، شیمی‌درمانی و گاهی پرتودرمانی است. روش درمانی انتخابی ممکن است بسته به مرحلهٔ (استیج) سرطان فرق کند. از آنجا که تومور ویلمز نوعی سرطان نادر است، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که فرزندتان را به آن دسته از مراکز درمان سرطان کودکان ببرید که در معالجه‌ٔ این نوع سرطان تجربه دارند.
عمل جراحی برای خارج کردن تمام یا قسمتی از کلیه
درمان تومور ویلمز ممکن است با خارج کردن تمام یا قسمتی از کلیه آغاز شود (نفرکتومی). برای تأیید تشخیص هم از جراحی استفاده می‌کنند؛ بدین صورت که قسمتی از بافت کلیوی را با جراحی برمی‌دارند و آن را به آزمایشگاه می‌فرستند تا سرطانی بودن بافت تأیید شود و نوع سرطان آن تعیین گردد.
عمل‌های جراحی مورد استفاده در درمان تومور ویلمز ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- خارج کردن قسمتی از کلیه‌ٔ مبتلا. نفرکتومیِ جزئی شامل خارج کردن تومور و قسمتی از بافت‌های مجاور آن می‌شود. این عمل را زمانی انجام می‌دهند که سرطان بسیار کوچک باشد یا اینکه فرزندتان تنها یک کلیه‌ٔ سالم داشته باشد.
- خارج کردن تمام کلیه‌ٔ مبتلا و بافت‌های مجاور آن. در نفرکتومی رادیکال، پزشکان کلیه و بافت‌های مجاور آن، شامل: قسمت‌هایی از حالب، گره‌های لنفاوی مجاور و گاهی‌اوقات غده‌ٔ فوق‌کلیوی را خارج می‌کنند. کلیه‌ٔ دیگر می‌تواند ظرفیت خود را افزایش دهد و وظیفه‌ٔ تصفیه‌ٔ خون را به‌طور کامل برعهده بگیرد.
- خارج کردن کامل هر دو کلیه. اگر تومور هر دو کلیه را درگیر کرده باشد، جراح تا هر جا که قادر باشد، سلول‌های سرطانی دو کلیه را خارج می‌کند. در بعضی از موارد، این عمل شامل خارج کردن کامل هر دو کلیه می‌شود؛ در این‌صورت فرزندتان به دیالیز نیاز پیدا می‌کند؛ البته در صورت دریافت پیوند کلیه دیگر نیازی به دیالیز نخواهد داشت.
شیمی‌درمانی
در شیمی‌درمانی، برای نابود کردن سلول‌های سرطانی بدن از داروهای قوی استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی برای تومور ویلمز معمولاً شامل تزریق وریدی ترکیبی از داروهاست که به کمک همدیگر سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند.
عوارض جانبی شیمی‌درمانی به نوع داروهای به‌کاررفته بستگی دارد. عوارض جانبی شایع شیمی‌درمانی عبارت‌اند از: حالت تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، ریزش مو و افزایش خطر ابتلا به عفونت. عوارض جانبی و عوارض ثانویه‌ٔ احتمالی شیمی‌درمانی فرزند خود را از پزشک بپرسید.
می‌توان پیش از عمل جراحی از شیمی‌درمانی استفاده کرد تا اندازه‌ٔ تومورها را کاهش داد و خارج کردن آن‌ها را آسان‌تر کرد. همچنین پس از عمل هم می‌توان به‌منظور از بین بردن سلول‌های سرطانیِ باقی‌مانده شیمی‌درمانی را به‌کار برد. همچنین برای درمان آن دسته از تومورهای ویلمز که به‌قدری پیشرفته‌اند که نمی‌توان آن‌ها را با جراحی به‌طور کامل خارج کرد، ممکن است از شیمی‌درمانی استفاده شود.
کودکانی که هر دو کلیه‌شان درگیر سرطان است، پیش از عمل تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند؛ زیرا با این کار احتمال اینکه جراح بتواند حداقل یکی از کلیه‌ها را حفظ کند افزایش می‌یابد.
پرتودرمانی
بسته به مرحلهٔ (استیج) سرطان، احتمال دارد پرتودرمانی تجویز گردد. در پرتودرمانی، برای نابود کردن سلول‌های سرطانی از تشعشعات پرانرژی استفاده می‌شود.
در طی پرتودرمانی، کودک روی یک تخت دراز می‌کشد و دستگاه بزرگی در اطرافش به حرکت درمی‌آید که تشعشعات انرژی را دقیقاً روی سرطان متمرکز می‌کند. عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی شامل: حالت تهوع، اسهال، خستگی و آسیب‌های پوستی مشابه آفتاب‌سوختگی می‌شود.
تنها مراکز معدودی در ایالات متحده پروتون‌درمانی را ارائه می‌دهند؛ مایو کلینیک (Mayo clinic) یکی از این مراکز است. پروتون‌درمانی شامل تاباندن دقیق تشعشعات به سلول‌های سرطانی برای نابودی آن‌ها در عین آسیب‌ندیدن بافت‌های سالم است.
می‌توان پس از عمل جراحی از پرتودرمانی استفاده کرد تا سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین برد. همچنین به‌منظور کنترل سرطان گسترش‌یافته به سایر بخش‌های بدن، بسته به محل گسترش سرطان، می‌توان پرتودرمانی را بکار برد.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
