اسکولیوز یا کژپشتی
اسکولیوز یا کژپشتی ، انحراف جانبی ستون فقرات است که اغلب در طول جهش رشد قبل از دورهٔ بلوغ رخ می‌دهد. با اینکه بیماری‌هایی مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی (از بین رفتن ماهیچه‌ها) ممکن است سبب اسکولیوز شوند، علت بیشتر موارد اسکولیوز نامعلوم است. حدود ۳ درصد نوجوانان اسکولیوز دارند.
بیشتر موارد اسکولیوز خفیف است اما برخی از بدشکلی‌های ستون فقرات با رشد کودک بدتر می‌شوند. اسکولیوز شدید ممکن است ناتوان‌کننده باشد. انحراف بسیار شدید ستون فقرات ممکن است از فضای درون قفسهٔ سینه بکاهد و سبب اختلال عملکرد در ریه‌ها شود.
کودکان مبتلا به اسکولیوز خفیف جهت بررسی سیر انحراف، معمولاً با استفاده از گرافی با دقت تحت نظر گرفته می‌شوند. در بسیاری از موارد نیازی به درمان نیست. برخی از کودکان برای پیشگیری از بدتر شدن انحراف ستون فقرات خود، باید بریس بپوشند. در برخی دیگر، جهت پیشگیری از شدت یافتن اسکولیوز یا اصلاح موارد شدید اسکولیوز، جراحی انجام می‌شود.
نشانه‌ها
از جمله علائم و نشانه‌های اسکولیوز شامل موارد ذیل می‌شود:
- شانه‌های نامتوازن
- یکی از کتف‌ها برآمده‌تر از دیگری به نظر می‌رسد
- کمر نامتوازن
- یکی از مفاصل ران از دیگری بالاتر است
اگر انحراف اسکولیوز بدتر شود ستون فقرات افزون بر انحراف جانبی، دچار چرخش و پیچش نیز می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که دنده‌های یک سمت بدن برجسته‌تر از سمت دیگر باشد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر در کودک خود متوجه علائم و نشانه‌های اسکولیوز شدید به پزشک مراجعه کنید. با این حال انحراف‌های خفیف به تدریج ظاهر می‌شوند و درد ایجاد نمی‌کنند، بنابراین بدون اینکه والدین در کودک خود متوجه شوند، رخ می‌دهند. گاهی اوقات معلمان، دوستان و هم‌تیمی‌ها در یک ورزش، اولین کسانی‌اند که متوجه اسکولیوز کودک می‌شوند.
علل
علت شایع‌ترین نوع اسکولیوز شناخته‌شده نیست، اما به نظر می‌رسد که عوامل وراثتی در آن نقش داشته باشند؛ زیرا این اختلال معمولاً به صورت خانوادگی است. موارد ذیل ممکن است علت ایجاد انواع کمتر معمول اسکولیوز باشند:
- بیماری‌های عصبی-عضلانی مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی
- اختلالات همراه تولد که بر رشد استخوان‌های ستون فقرات تأثیر می‌گذارند
- آسیب‌ها یا عفونت‌های ستون فقرات
عوامل خطر
عواملی که در ایجاد شایع‌ترین نوع اسکولیوز نقش دارند، شامل موارد ذیل می‌شوند:
- سن. علائم و نشانه‌ها معمولاً در حین جهش رشد پیش از بلوغ آغاز می‌شوند.
- جنسیت. اگرچه میزان بروز اسکولیوز خفیف در پسرها و دخترها تقریباً یکسان است، در دختران احتمال بدتر شدن انحراف و نیاز پیدا کردن به درمان بالاتر است.
- سابقهٔ خانوادگی. اسکولیوز ممکن است خانوادگی باشد، اما بیشتر کودکان مبتلا به اسکولیوز سابقهٔ خانوادگی این بیماری را ندارند.
عوارض
با اینکه بیشتر مبتلایان به اسکولیوز به نوع خفیف این بیماری دچار می‌شوند، گاهی اوقات ممکن است عوارضی در پی داشته باشد، از جمله:
- آسیب به ریه و قلب. در موارد شدید اسکولیوز ممکن است قفسهٔ سینه به قلب و ریه‌ها فشار وارد کند و تنفس و تپیدن قلب را مشکل سازد.
- مشکلات کمر. احتمال ایجاد کمردرد مزمن در بزرگسالانی که در کودکی دچار اسکولیوز بوده‌اند نسبت به جمعیت عادی بالاتر است.
- ظاهر. با بدتر شدن اسکولیوز، تغییرات محسوس‌تر شامل مفصل لگن و شانهٔ غیرهم‌راستا، دنده‌های برآمده و انحراف جانبی کمر و تنه به وجود می‌آیند. مبتلایان به اسکولیوز اغلب نسبت به ظاهر خود حساس می‌شوند.
تشخیص
پزشک در ابتدا یک شرح حال بالینی دقیق می‌گیرد و ممکن است دربارهٔ رشد اخیر کودک سؤالاتی بپرسد. در طول معاینه، پزشک احتمالاً جهت بررسی قفسهٔ سینه و اینکه آیا یک سمت قفسهٔ سینه بیرون زده است یا خیر، از کودک می‌خواهد که بایستد و از کمر به جلو خم شود و بازوهای خود را آویزان کند. همچنین پزشک ممکن است جهت بررسی موارد ذیل، معاینهٔ عصبی انجام دهد:
- ضعف عضلانی
- کرختی
- رفلکس‌های غیرطبیعی
روش‌های تصویربرداری
گرافی ساده تشخیص اسکولیوز یا کژپشتی را قطعی می‌کند و شدت انحراف ستون فقرات را نشان می‌دهد. اگر پزشک احتمال دهد که علت ایجاد اسکولیوز یک بیماری زمینه‌ای است – مانند تومور- ممکن است انجام روش‌های تصویربرداری دیگری مانند ام‌آرآی (MRI) را توصیه کند.
درمان
بیشتر کودکان مبتلا به اسکولیوز یا کژپشتی دچار انحراف خفیف‌اند و احتمالاً به درمان با بریس یا جراحی نیاز نخواهند داشت. ممکن است نیاز باشد که کودکان مبتلا به اسکولیوز، جهت پیشگیری تغییرات درجهٔ انحراف ستون فقرات در حین رشد، به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنند.
با این که دستورالعمل‌هایی راجع به انحراف‌های خفیف، متوسط و شدید وجود دارد، آغاز درمان همیشه بسته به فرد مبتلا دارد. عواملی که برای شروع درمان در نظر گرفته می‌شوند شامل موارد ذیل‌اند:
- جنسیت. احتمال پیشرفت بیماری در دخترها بسیار بیشتر از پسرهاست.
- شدت انحراف. معمولاً احتمال بدتر شدن انحراف‌های دوتایی – که با نام انحراف‌های S شکل نیز شناخته می‌شوند- از انحراف‌های C شکل بیشتر است.
- محل انحراف. احتمال بدتر شدن انحراف‌هایی که در بخش مرکزی (سینه‌ای) ستون فقرات قرار دارند از انحراف‌هایی که در بخش‌های فوقانی و تحتانی ستون فقرات دارند، بیشتر است.
- بلوغ. اگر رشد استخوان‌های کودک متوقف شده باشد، احتمال پیشرفت انحراف ستون فقرات پایین است. این موضوع همچنین به این معناست که بریس‌ها بیشترین تأثیر خود را در کودکانی دارند که استخوان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد است.
بریس‌ها
اگر استخوان‌های کودک هنوز در حال رشد باشند و او مبتلا به اسکولیوز متوسط باشد، پزشک ممکن است استفاده از بریس را توصیه کند. پوشیدن بریس اسکولیوز را درمان یا انحراف را اصلاح نمی‌کند، اما معمولاً از پیشرفت انحراف جلوگیری می‌کند. رایج‌ترین نوع بریس از پلاستیک ساخته شده است و ساخت آن به نحوی است که با بدن تطابق داشته باشد. این بریس در زیر بازو و اطراف قفسهٔ سینه، پایین کمر و مفصل ران قرار می‌گیرد و بنابراین در زیر لباس تقریباً ناآشکار است.
بیشتر بریس‌ها باید شبانه‌روز پوشیده شوند. هرچه زمان پوشیدن بریس در روز بیشتر باشد، اثر آن بیشتر می‌شود. کودکانی که بریس می‌پوشند معمولاً می‌توانند در بیشتر فعالیت‌ها شرکت کنند و محدودیت کمی دارند. در صورت لزوم، کودک می‌تواند جهت شرکت در ورزش یا فعالیت‌های فیزیکی دیگر، بریس خود را درآورد. پس از اتمام رشد استخوان‌ها دیگر نیازی به پوشیدن بریس نیست. رشد استخوان‌ها معمولاً هم‌زمان با رخدادهای ذیل متوقف می‌شود:
- حدود دو سال پس از شروع قاعدگی در دختران
- وقتی که پسرها هر روز باید موهای صورت خود را اصلاح کنند
- وقتی که تغییرات قد متوقف می‌شود
جراحی
معمولاً اسکولیوز شدید با گذشت زمان پیشرفت می‌کند، بنابراین پزشک ممکن است جهت کاهش شدت انحراف ستون فقرات و پیشگیری از بدتر شدن آن، انجام جراحی اسکولیوز را پیشنهاد کند. رایج‌ترین نوع جراحی اسکولیوز الحاق مهره‌ها (خشک کردن ستون فقرات) نام دارد.
در جراحی الحاق مهره‌ها، جراح تعداد دو یا بیشتر از مهره‌های ستون فقرات را به یکدیگر متصل می‌کند تا این مهره‌ها نتوانند به صورت مستقل حرکت کنند. تکه‌های استخوانی یا مواد شبه‌استخوانی در بین مهره‌ها قرار داده می‌شود. معمولاً بخش منحرف‌شدهٔ ستون فقرات تا زمانی که استخوان‌های قدیمی و مواد استخوانی جدید به یکدیگر جوش بخورند، توسط میله‌ها، قلاب‌ها و پیچ‌ها یا سیم‌های فلزی، صاف و بی‌حرکت نگه داشته می‌شود. اگر سرعت پیشرفت اسکولیوز در سن کم بالا باشد، جراح می‌تواند میله‌ای با قابلیت تغییر طول نصب کند و با رشد کودک، طول آن را تنظیم کند. این میله به بخش فوقانی و تحتانی قسمت انحراف‌یافتهٔ ستون فقرات متصل می‌شود و معمولاً هر ۶ ماه یک‌بار، طول آن تنظیم می‌شود.
عوارض جراحی کمر ممکن است شامل خونریزی، عفونت، درد یا آسیب عصبی باشد. در موارد کمی استخوان بهبود نمی‌یابد و به جراحی دیگری نیاز می‌شود.
شیوهٔ زندگی و درمان‌های خانگی
اگرچه تمرین‌های فیزیک‌درمانی نمی‌تواند پیشرفت اسکولیوز را متوقف سازد، ورزش‌های آمادگی جسمانی یا شرکت در ورزش‌ها می‌تواند در بهبود سلامت و رفاه کلی فرد، کمک‌کننده باشد.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
