نفروپاتی دیابتی
نفروپاتی دیابتی (بیماری دیابتی کلیه) جزو عوارض ثانویه‌ٔ دیابت‌های نوع 1 و 2 است که به‌طور جدی کلیه‌ها را درگیر می‌کند؛ به آن، بیماری دیابتی کلیه هم گفته می‌شود. تا 40 درصد از افراد دیابتی سرانجام به این بیماری دچار می‌شوند.
نفروپاتی دیابتی بر روی عملکرد طبیعی کلیه‌ها در حذف محصولات زائد و مایعات اضافی از بدن تأثیر می‌گذارد. بهترین راه برای جلوگیری از بروز این بیماری یا به تأخیر انداختن آن، داشتن یک سبک زندگی سالم و درمان دیابت و فشار خون بالاست.
نفروپاتی دیابتی در طول چند سال به آهستگی به سیستم ظریف فیلتراسیون کلیه صدمه می‌زند. درمان فوری این بیماری ممکن است سبب جلوگیری از پیشروی آن شده یا از سرعت پیشروی‌اش بکاهد و احتمال بروز عوارض ثانویه را کاهش دهد.
این بیماری کلیوی ممکن است تبدیل به نارسایی کلیه شود که آن را مرحله آخر بیماری کلیه نیز می‌نامند. نارسایی کلیه وضعیتی مرگبار است؛ در این مرحله، گزینه‌های درمانی شامل دیالیز یا پیوند کلیه است.
علائم
در مراحل اولیه‌ٔ نفروپاتی دیابتی ممکن است متوجه هیچ نشانه‌ای نشوید؛ اما در مراحل بعدی، نشانه‌ها و علائم شامل موارد زیر هستند:
- بدتر شدن کنترل فشار خون
- وجود پروتئین در ادرار
- ورم پا، قوزک پا، دست یا چشم‌ها
- افزایش دفعات ادرار کردن
- کاهش نیاز به انسولین یا داروهای مربوط به دیابت
- سردرگمی یا دشوار شدن تمرکز
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- خارش مداوم
- خستگی مفرط
زمان مراجعه به پزشک
اگر دارای هر کدام از علائم مرتبط با بیماری کلیه هستید، به پزشک مراجعه نمایید.
در صورتی‌که به دیابت مبتلا هستید، هر سال برای تجویز آزمایش ادرار – به منظور بررسی وجود پروتئین در ادرار – به پزشک مراجعه کنید. با این آزمایش وضعیت عملکرد کلیه مشخص می‌شود.
علل
نفروپاتی دیابتی زمانی به وجود می‌آید که بیماری دیابت به عروق خونی کلیه و سلول‌های آن آسیب بزند.
کلیه‌ٔ شما دارای میلیون‌ها کلافه از عروق خونی کوچک (گلومرول‌ها) است که مواد زائد را از خون تصفیه می‌کنند. وارد آمدن آسیب شدید به این عروق خونی می‌تواند منجر به نفروپاتی دیابتی، کاهش عملکرد کلیه و نارسایی کلیه گردد.
علل نفروپاتی دیابتی
نفروپاتی دیابتی، جزو عوارض ثانویه‌ٔ شایع دیابت‌های نوع 1 و 2 است.
در طول زمان، قند خون بالای ناشی از دیابتِ درمان‌نشده، سبب بالا رفتن فشار خون می‌شود؛ این بالا رفتن فشار خون باعث افزایش فشار در سیستم ظریف فیلتراسیون کلیه‌ها شده و به آن‌ها آسیب می‌زند.
ریسک‌فاکتورها
فاکتورهای متعددی سبب افزایش خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی می‌شوند، از جمله:
- دیابت، نوع 1 یا 2
- قند خون بالایی (هایپرگلیسمی) که کنترل آن دشوار باشد
- فشار خون بالایی که کنترل آن دشوار باشد
- استعمال دخانیات توسط فرد دیابتی
- بالا بودن کلسترول خون در فرد دیابتی
- سابقه‌ٔ فامیلی دیابت و بیماری کلیه
عوارض ثانویه
عوارض ثانویه‌ٔ نفروپاتی دیابتی ممکن است به‌تدریج در طول چند ماه یا چند سال بروز کنند؛ این عوارض عبارت‌اند از:
- احتباس مایعات، که می‌تواند سبب ورم بازوها و پاها، افزایش فشار خون یا تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) شود
- افزایش ناگهانی سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی)
- بیماری قلبی-عروقی که احتمالاً منجر به سکته‌ٔ مغزی شود
- آسیب دیدن عروق خونی شبکیه (رتینوپاتی دیابتی)
- کم‌خونی
- زخم پا، اختلال نعوظ، اسهال و سایر مشکلات ناشی از آسیب‌دیدگی اعصاب و عروق خونی
- مشکلات بارداری که هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک‌‌اند
- وارد شدن آسیب غیرقابل بازگشت به کلیه‌ها (مرحله‌ی آخر بیماری کلیه)، که در این وضعیت فرد برای زنده ماندن به دیالیز یا دریافت پیوند کلیه نیازمند است
پیشگیری
به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری دیابتی کلیه:
- دیابت خود را درمان کنید. با درمان مؤثر دیابت، ممکن است از بروز بیماری دیابتی کلیه پیشگری کنید یا آن را به تأخیر بیندازید.
- فشار خون بالا و سایر بیماری‌های خود را کنترل کنید. اگر فشار خونتان بالاست یا مشکلات دیگری دارید که خطر ابتلا به بیماری کلیه را در شما افزایش می‌دهند، به کمک پزشکتان آن‌ها را کنترل کنید. از پزشک خود بخواهید که برای شما آزمایش‌هایی به منظور جست‌وجو برای یافتن نشانه‌های آسیب کلیوی تجویز نماید.
- از توضیحات نوشته‌شده روی بستهٔ داروهای بدون نسخه پیروی کنید. وقتی از مسکن‌های بدون‌نسخه، مثل: آسپرین، ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده می‌کنید، از توضیحات نوشته‌شده بر روی بستهٔ آن‌ها پیروی نمایید. مصرف این‌گونه مسکن‌ها در افراد مبتلا به بیماری دیابتی کلیه، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.
- به وزن مناسب برسید. اگر هم‌اکنون وزن شما مناسب است، سعی کنید با انجام فعالیت‌های فیزیکی در بیشتر روزهای هفته، آن را حفظ کنید. اگر لازم است که وزنتان را کاهش دهید، با پزشکتان درباره‌ٔ برنامه‌ای برای کاهش ایمن وزن صحبت نمایید؛ این امر اغلب مستلزم افزایش فعالیت فیزیکی روزانه و کاهش کالری دریافتی است.
- از استعمال دخانیات بپرهیزید. مصرف سیگار می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند و یا آسیب کلیوی را شدیدتر کند. اگر دخانیات مصرف می‌کنید، با پزشک خود راجع به برنامه‌ای برای ترک آن صحبت کنید. گروه‌های حمایتی، مشاوره و داروها می‌توانند در ترک دخانیات به شما کمک کنند.
تشخیص
پزشکتان راجع به نشانه‌ها و علائم و سوابق پزشکی شما سؤالاتی خواهد پرسید و معاینه‌ای فیزیکی هم انجام خواهد داد. او ممکن است شما را به یک متخصص کلیه (نفرولوژیست) یا دیابت (اندوکرینولوژیست) ارجاع دهد.
برای تعیین اینکه آیا شما به بیماری دیابتی کلیه مبتلا هستید یا خیر، ممکن است لازم باشد آزمایش‌ها و فرآیندهای زیر را انجام دهید:
- آزمایش خون. اگر به دیابت مبتلا باشید، به منظور نظارت بر وضعیت شما و بررسی عملکرد کلیه‌هایتان، به انجام آزمایش خون نیاز خواهید داشت.
- آزمایش ادرار. آزمایش ادرار اطلاعاتی را درباره‌ٔ عملکرد کلیه و وجود پروتئین در ادرار ارائه می‌دهد. وجود سطوح بالای پروتئین میکروآلبومین در ادرار، ممکن است نشان‌دهنده‌ٔ بیماری کلیه‌ها باشد.
- عکس‌برداری. پزشکتان ممکن است با استفاده از رادیوگرافی یا امواج فراصوت، به بررسی ساختار و اندازه‌ٔ کلیه‌هایتان بپردازد. شما همچنین امکان دارد به منظور بررسی نحوه‌ٔ گردش خون در کلیه‌هایتان CT اسکن یا MRI انجام دهید. سایر روش‌های عکس‌برداری هم ممکن است در بعضی موارد استفاده شوند.
- آزمایش عملکرد کلیوی. پزشکتان ممکن است با استفاده از تست‌های آنالیز کلیوی، ظرفیت فیلتراسیون کلیه‌هایتان را ارزیابی نماید.
- بیوپسی کلیه. پزشکتان ممکن است به منظور برداشت نمونه‌ای از بافت کلیه، بیوپسی کلیه را تجویز نماید. بیوپسی کلیه، اغلب همراه با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود؛ پزشک برای برداشتن قسمتی از بافت کلیه، از یک سوزن باریک استفاده می‌کند و سپس نمونه‌ٔ بافتی را برای بررسی در زیر میکروسکوپ، به آزمایشگاه می‌فرستد.
درمان
اولین گام درمان نفروپاتی دیابتی، درمان دیابت و در صورت لزوم، درمان فشار خون بالاست. با مدیریت مناسب قند خون و فشار خون می‌توانید مانعِ از بین رفتن عملکرد کلیه‌ها و بروز سایر عوارض ثانویه شوید یا اینکه آن‌ها را به تأخیر بیندازید.
داروها
در مراحل اولیه‌ٔ بیماری، برنامه‌ٔ درمانی شما ممکن است شامل مصرف داروهای گوناگونی شود؛ برای نمونه داروهایی که:
- فشار خون بالا را کنترل می‌کنند. داروهای بازدارندهٔ آنزیم تبدیل‌کنندهٔ آنژیوتانسین (ACE) و بلوک‌کننده‌های گیرنده‌ٔ آنژیوتانسین ۲ (ARBs) برای درمان فشار خون بالا به‌کار می‌روند.
- قند خون بالا را مدیریت می‌کنند. داروهای متعددی برای کنترل قند خون بالا در افراد مبتلا به نفروپاتی دیابتی به‌کار می‌روند. پژوهش‌ها هدف از مصرف این داروها را رسیدن هموگلوبین A1C به کمتر از 7 درصد تعیین کرده‌اند.
- سطوح بالای کلسترول را پایین می‌آورند. داروهای کاهنده‌ٔ کلسترول که به آن‌ها استاتین گفته می‌شود، برای کنترل کلسترول بالا و کاهش پروتئین‌های ادرار کاربرد دارند.
- استخوان‌ها را تقویت می‌کنند. داروهایی که به کنترل تعادل کلسیم-فسفات در بدن کمک می‌کنند، در حفظ سلامت استخوان‌ها اهمیت دارند.
- پروتئین ادرار را کنترل می‌کنند. داروها اغلب می‌توانند سبب کاهش میزان آلبومین ادرار شده و عملکرد کلیوی را بهبود بخشند.
پزشکتان ممکن است به شما بگوید که برای بررسی پایداری یا پیشروی بیماری کلیه‌تان هر چند وقت یک‌بار دوباره به او مراجعه نمایید.
برخورد با سطح پیشرفته‌ٔ بیماری دیابتی کلیه
اگر بیماری شما تا حد نارسایی کلیه پیشروی کرد (مرحله‌ی آخر بیماری کلیه)، پزشکتان در زمینه‌ٔ انتخاب روش مراقبتی مناسب – یافتن جایگزین برای کلیه‌ها یا رسیدن به آسودگی بیشتر – شما را یاری خواهد کرد. گزینه‌های پیش رو عبارت‌اند از:
- دیالیز کلیه. دیالیز، روشی برای حذف محصولات زائد و مایعات اضافی از خون است. دو نوع اصلی دیالیز، عبارت‌اند از: همودیالیز و دیالیز صفاقی. نوع اول، رایج‌تر است و در آن، لازم است که شما حدود سه روز در هفته به مرکز دیالیز رفته و به یک دستگاه کلیه‌ٔ مصنوعی متصل شوید؛ هر جلسه هم سه تا پنج ساعت طول خواهد کشید. روش دوم ممکن است در منزل انجام شود.
- پیوند زدن. در بعضی موارد، انجام پیوند کلیه یا کلیه-پانکراس بهترین روش ممکن است. اگر شما و پزشکتان تصمیم به انجام پیوند گرفته باشید، به منظور ارزیابی اینکه آیا واجد شرایط هستید یا خیر، مورد ارزیابی قرار خواهید گرفت.
- مدیریت علائم. اگر هیچکدام از دو روش دیالیز و دریافت پیوند را انتخاب نکنید، امید به زندگی شما به‌طور کلی تنها چند ماه خواهد بود؛ در این حالت، ممکن است تا زمان مرگ، داروهایی مصرف کنید که دردتان را کاهش دهد.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
