زمان مطالعه: 5 دقیقه

احساس نفخ می‌کنید؟

علت نفخ چیست؟ همهٔ ما این حالت را تجربه کرده‌ایم: حالت پر بودن که در شکم خود احساس می‌کنید. اما همیشه این حالت از زیاد خوردن نیست. آیا بدن شما آب زیادی را دربرگرفته است؟ آیا این حالت مربوط به غذایی است که خورده‌اید؟ یا ممکن است مشکلی در سلامتی این حالت را ایجاد کرده باشد؟

 

گاز معدهٔ زیاد؟ احتمالاً نه

بیشتر افرادی که فکر می‌کنند نفخ آن‌ها به علت گاز معده است، تنها به این دلیل است که نسبت به این موضوع بیشتر حساس شده‌اند. این حالت به مشکلی در سلامتی ارتباط دارد. از علل احتمالی آن می‌توان به سندرم رودهٔ تحریک‌پذیر (هنگامی‌که اعصاب مرتبط با رودهٔ شما بیش‌ازحد فعال‌اند)، ریفلاکس اسید (که مری، لولهٔ بین گلو و معدهٔ شما را تحریک می‌کند) و بواسیر اشاره نمود. اگر فکر می‌کنید اغلب گاز معده دارید، با پزشک خود مشورت نمایید.

 

نمک

بدن شما به نمک نیاز دارد، اما بیشتر ما بیش از حد مورد نیاز نمک دریافت می‌کنیم. این دریافت اضافی باعث می‌شود میزان آب بیشتری دریافت نموده و یا حفظ کنید و می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی مانند فشار خون شود. تنها نمکدان نیست که باید از آن اجتناب نمایید، چرا که بیشتر میزان نمک دریافتی از مواد غذایی آماده و بسته‌بندی‌شده است. بنابراین باید برچسب مواد غذایی را از نظر میزان نمک (سدیم) بررسی نموده و به یاد داشته باشید: اینکه مزهٔ نمک را حس نمی‌کنید به این معنا نیست که آن مادهٔ غذایی فاقد نمک است.

 

کربوهیدرات بیش‌ازحد

کربوهیدرات‌ها به بدن سوخت می‌دهند و بدن می‌تواند به‌سرعت از آن استفاده نماید. اما مقدار زیاد کربوهیدرات به یک‌باره می‌تواند باعث حفظ آب زیاد در بدن شود. هرچه کربوهیدرات‌ها سریع‌تر وارد خون شوند، احتمال ایجاد این حالت بیشتر است. کربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید، آب‌نبات، شیرینی و نوشابه، تقریباً بلافاصله وارد خون می‌شوند. کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات این‌طور نیستند چرا که هضم آن‌ها طولانی‌تر است.

 

پرخوری

معدهٔ شما به اندازهٔ مشت شما است. ممکن است کش بیاید، اما این حالت احساس نفخ در شما ایجاد می‌کند، به‌خصوص اگر غذاهای شور و با کربوهیدرات بالا بخورید. یک نکته این است که قبل از اینکه احساس سیری نمایید، از غذا خوردن دست بکشید.

 

نوشیدنی‌های گازدار

حباب‌های موجود در نوشابه و سایر نوشیدنی‌ها مانند آب‌جو پر از گاز هستند. زمانی‌که آن‌ها را می‌نوشید، می‌تواند سیستم هضم بدن شما را کاملاً پر کند. ممکن است مقداری از آن به فرم آروغ دفع شود، اما هنگامی‌که این گاز به رودهٔ شما می‌رسد، تا زمانی‌که از آن عبور نکند، داخل آن باقی می‌ماند. از طرفی بیشتر نوشابه‌های گازدار، پر از شکر نیز هستند، که باعث می‌شود آب را حفظ کرده، احساس نفخ ایجاد نماید.

 

سریع غذا خوردن

هرچه سریع‌تر غذا بخورید، هوای بیشتری را می‌بلعید. مانند نوشیدنی‌های حباب‌دار، به محض ورود این هوا به روده، احساس نفخ خواهید کرد. فرایند فرستادن پیغام از معده به مغز برای احساس سیری 20 دقیقه طول می‌کشد، بنابراین اگر سریع غذا بخورید، قبل از اینکه مغز شما پیام را دریافت نماید، به میزان زیادی غذا خورده‌اید و احساس نفخ و ناراحتی می‌کنید.

 

یبوست

بیشتر افراد هر از گاهی دچار نامنظمی در دفع می‌شوند و این باعث می‌شود احساس نفخ کنند. بعضی از غذاها همراه با نخوردن آب کافی، تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی یا استرس می‌توانند باعث ایجاد این مشکل شوند. این حالت معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما ورزش و مصرف برخی داروها می‌تواند به شما کمک کند. اگر این وضعیت بیش از چند روز طول کشید، به پزشک مراجعه نمایید.

 

لبنیات

اگر بدن نتواند قند لبنی به نام لاکتوز را به راحتی هضم نماید، غذاهایی مانند شیر و بستنی می‌توانند باعث ایجاد گاز، درد شکم و نفخ شوند. این مورد معمولاً جدی نیست، اما بهتر است از مصرف محصولات لبنی خودداری نمایید. برخی از داروها به شما کمک می‌کنند تا محصولات لبنی را راحت‌تر هضم نمایید. این مورد همان حساسیت به محصولات لبنی، حالتی که سیستم ایمنی بدن مانند یک مهاجم خطرناک با محصولات لبنی برخورد می‌کند، نیست. البته این حالت می‌تواند جدی‌تر بوده و ایجاد کهیر، استفراغ و مدفوع خونی نماید.

 

افزایش وزن

اگر در طول یک سال گذشته بیش از 12 کیلو و یا بیشتر وزن اضافه کرده‌اید، ممکن است احساس نفخ کنید چرا که این وزن اغلب در اطراف شکم حس می‌شود. این اضافه‌وزن اطراف شکم را اشغال کرده و فضای کمتری برای کشش معده باقی می‌گذارد. با پزشک خود در مورد برنامه‌ای برای کاهش وزن و راحتی بیشتر صحبت نمایید.

 

فروکتوز

فروکتوز نوعی قند است و تجزیهٔ آن برای بدن از انواع دیگر آن دشوارتر است و می‌تواند منجر به ایجاد گاز، نفخ و درد شود. این مادهٔ غذایی در بسیاری از غذاها به شکل “شربت ذرت با فروکتوز بالا” و در برخی از آن‌ها مانند میوه (به‌ویژه میوهٔ خشک) و همچنین عسل، پیاز و سیر به‌طور طبیعی وجود دارد. دفترچه‌ای داشته باشید و احساس خود را بعد از مصرف غذاهای خاص یادداشت نمایید تا متوجه شوید کدام مادهٔ غذایی برای شما مشکل‌ساز است.

 

چربی

بدن برای ساخت دیواره‌های سلولی، بافت عصبی (مانند مغز) و هورمون‌ها نیاز به چربی دارد. اما مقدار زیاد چربی می‌تواند شما را دچار نفخ نماید چرا که تجزیهٔ آن در بدن بیش از موارد دیگر به طول می‌انجامد. این بدان معنا است که مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند. چربی همچنین کالری بالایی دارد و اگر مراقب نباشید می‌تواند باعث افزاش وزن و در نتیجه ایجاد نفخ در شما شود.

 

عادت ماهانه

اختلالی به نام سندرم پیش از قاعدگی یا PMS می‌تواند باعث شود بعضی خانم‌ها یک هفته یا بیش از یک هفته قبل از دورهٔ عادت ماهانه احساس خستگی، درد و تحریک‌پذیری نمایند. همچنین این سندرم باعث می‌شود که بدن آب را حفظ کرده و ایجاد نفخ نماید. علت این حالت مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد هورمون‌ها در این امر نقش دارند. ورزش، اجتناب از مصرف نمک، شکر و کربوهیدرات‌های ساده می‌تواند تا حدودی کمک‌رسان باشد.

 

فودمپ‌ها (FODMAPs)

این کربوهیدرات‌ها در نزدیکی انتهای روده هضم می‌شوند، جایی که باکتری‌ها از آن‌ها تغذیه می‌کنند. برای برخی از افراد این حالت ممکن است باعث تجمع گازها و مایعات، شکم‌درد و نفخ شود. این کربوهیدرات‌ها در برخی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات وجود دارند. مارچوبه، سیر، گلابی، انبه، هلو، ماکارانی گندم نمونه‌هایی از آن‌اند. برای بررسی و دانستن اینکه چه مادهٔ غذایی روی شما این تأثیر را ایجاد می‌کند، دفترچه‌ای داشته باشید و مواد غذایی را در آن یادداشت نمایید و از یک متخصص تغذیه و یا پزشک در مورد آن مشورت بگیرید.

 

بیماری سلیاک

این حالت زمانی است که بدن شما با حمله به غشای روده (بخشی از سیستم هضم) به گلوتن، پروتئین موجود در گندم، جو و بسیاری از مواد غذایی بسته‌بندی‌شده، پاسخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند باعث ایجاد اسهال، کاهش وزن، درد در ناحیهٔ شکم و گازهای زیادی شود که احساس نفخ ایجاد کند. هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، اما اگر از غذاهای حاوی گلوتن دوری کنید، می‌توانید علائم آن را کنترل نمایید.

 

چه زمانی نفخ جدی است؟

بیشتر اوقات می‌توانید نفخ شکم را به‌تنهایی مدیریت نمایید. اما اگر احساس ضعف دارید یا اشتهای خود را از دست داده‌اید، یا دچار اسهال، کاهش وزن، تب، شکم‌درد یا خون در مدفوع شده‌اید، برای آگاهی از علت علائمتان، با پزشک خود مشورت نمایید. پزشک ممکن است نمونهٔ مدفوع یا رادیولوژی از روده بگیرد یا شما را از لحاظ عدم تحمل لاکتوز یا بیماری سلیاک آزمایش نماید.

 


منبع:

علت نفخ چیست؟ / علت نفخ چیست؟ / علت نفخ چیست؟

مقالات مشابه

میوه‌ها و سبزیجات بنفش چه مزایایی دارند؟

چرا لوبیا برای سلامتی مفید است؟

چه غذاهایی برای افسردگی مناسب‌اند؟