زمان مطالعه: 4 دقیقه

در 4 ژوئن سال 2021، سازمان غذا و داروی آمریکا پس از مدت‌ها، تأیید ویگووی (Wegovy)، داروی تزریقی که هفته‌ای یکبار برای کنترل وزن مصرف می‌شود، را اعلام کرد.

این دارو در ماه‌های قبل از تصویب مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت و مقاله‌ای در نیویورک تایمز این دارو را تحویل‌آفرین نامید. مجلهٔ MedPage Today نتایج بی‌سابقهٔ خود از این دارو را گزارش داد و بی‌بی‌سی اعلام کرد این دارو می‌تواند مرحلهٔ جدیدی در درمان چاقی باشد. پوشش مداوم رسانه‌ها همچنان تأثیر این دارو را بهتر از هر داروی دیگری که در حال حاضر برای کنترل وزن در بازار موجود است، تحسین می‌کند. چنین عناوین پرشوری در رسانه‌ها رایج‌اند، بنابراین باید از خود بپرسیم: آیا توجه رسانه‌ها واقعاً موجه است؟

 

 

ویگووی (Wegovy) چیست و چگونه کار می‌کند؟

ویگووی (Wegovy) نام تجاری مولکول هورمون پیتید تزریقی با دوز بالا است که به عنوان سماگلوتید شناخته می‌شود، دارویی که پیش‌تر توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تحت نام تجاری Rybelsus (خوراکی) و Ozempic (تزریق در دوز‌های پایین) برای درمان دیابت نوع 2 تأیید شده بود. در سماگلوتیدِ تزریقی دستورالعمل‌های سخت برای خوردن با معدهٔ خالی که برای سماگلوتید خوراکی مورد نیاز است، حذف می‌شود. همچنین دوز بالاتر این دارو امکان عبور بهتر از سد خونی مغزی را فراهم می‌کند، که باعث افزایش کارایی آن در کاهش وزن می‌شود.

سماگلوتید در گروهی از دارو‌ها قرار دارد که به عنوان آگونیست‌های گیرندهٔ پیتید، مانند گلوکاگون یا GLP-1 RA شناخته می‌شوند. GLP-1 هورمونی است که به‌طور طبیعی در دستگاه گوارش در پاسخ به دریافت مواد مغذی آزاد می‌شود. این دارو اثرات متعددی دارد، از جمله افزایش ترشح انسولین از لوزالمعده، کند شدن تخلیهٔ معده و هدف قرار دادن گیرنده‌هایی در مغز که باعث کاهش اشتها می‌شوند. این حالت منجر به احساس سیری می‌شود که با سطوح طبیعی هورمون GLP-1 بسیار بیش از حدِ ممکن دوام می‌آورد.

 

چه کسی می‌تواند این دارو را دریافت کند؟

ویگووی مانند سایر دارو‌های تجویزی که برای درمان چاقی تعیین شده‌اند، برای استفاده در افرادی که شاخص تودهٔ بدنی (BMI) 30 کیلوگرم در مترمربع یا بیشتر دارند، یا افرادی که شاخص تودهٔ بدنی 27 کیلوگرم در مترمربع با بیماری‌های مرتیط با وزن مانند فشارخون بالا، دیابت نوع 2 و یا کلسترول بالا دارند، تأیید شده است.

 

خطرات و مزایای مصرف این دارو چیست؟

آزمایش‌های بالینی فاز سوم این دارو، تحت عنوان STEP (اثر درمانی سماگلوتید در افراد مبتلا به چاقی)، در انواع سناریو‌‌های بالینی انجام شد، که کمی در جمعیت مورد مطالعه و طراحی مطالعه متفاوت بودند. نتایج کارآزمایی STEP 1 که به‌طور گسترده گزارش شده‌است، در مجلهٔ پزشکی نیوانگلند منتشر شد و به‌طور متوسط 14.9 درصد کاهش وزن را پس از 68 هفته درمان در گروه دارویی نشان داد. در حالی‌که این میزان کاهش برای افراد در گروه دارونما، تنها 2.4 درصد کاهش وزن بوده است. متوسط کاهش وزن مشاهده‌شده با دارو‌های ضدچاقی موجود در بازار به‌طور معمول حدود 5 تا 9 درصد است، در حالی‌که انتظار می‌رود افرادی که فقط به تغییر شیوهٔ زندگی و درمان رفتاری مشغول‌اند، تنها 3 تا 5 درصد از وزن خود را از دست بدهند.

شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو، تهوع، اسهال، استفراغ و یبوست است. این دارو همچنین هشدار خطر ابتلا به تومور خاص تیروئید را نشان می‌دهد و بنابراین برای افرادی که سابقهٔ شخصی و یا خانوادگی سرطان تیروئید مدولاری یا نئوپلازی غدد درون‌ریز نوع 2 (بیماری ژنتیکی مرتبط با تومور‌های غدد درون‌ریز) را دارند، توصیه نمی‌شود. لازم به ذکر است که تومور‌ها تنها در مطالعات بر روی حیوانات مشاهده شده و در آزمایش‌های انسانی موردی از این دست مشاهده نشده‌است.

 

چه مدت می‌توان از این دارو مصرف کرد؟

ویگووی یکی از شش دارویی است که در حال حاضر توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان طولانی‌مدت چاقی تأیید شده‌است. بنابراین، تا زمانی که برای کاهش وزن و یا حفظ وزن مفید باشد و عوارض جانبی غیرقابل تحمل ایجاد نکند، می‌توان از آن استفاده کرد. اولین داروی GLP-1 RA که مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفت، اگزناتید در سال 2005 بود. از آن زمان، چندین GLP-1 RA تأیید شده و تحت آزمایش‌های طولانی‌مدت قرار گرفته‌اند که نشان‌دهندهٔ هم‌سطحی و یا برتری این دارو در مقایسه با دارونما برای مشکلات قلبی عروقی مهم مانند حملهٔ قلبی و سکتهٔ مغزی است. کارآزمایی SELECT، کارآزمایی طولانی‌مدتِ پیامد‌های قلبی عروقی برای داروی ویگووی است که هدف آن ارزیابی اثرات آن بر بیماری‌های قلبی و سکتهٔ مغزی در بیماران دارای اضافه وزن و چاقی است. در حال حاضر این تحقیقات و آزمایش‌ها ادامه دارند و انتظار می‌رود در سپتامبر 2023 تکمیل شوند.

 

مدیریت مصرف دارو‌های ضدچاقی: چشم‌اندازی در حال تحول

ویگووی جدیدترین دارو در خط دارویی است که با فنترمین در سال ۱۹۵۹ شروع شد و برای درمان چاقی به تأیید سازمان غذا و دارو رسید. در حال حاضر، 10 داروی چاقی تأییدشده توسط سازمان غذا و دارو در آمریکا وجود دارد: فنترمین، دیاتیل پروپیون، بنزفتامین، فندیمترازین، اورلیستات، فنترمین/توپیرامات ای‌آر، بوپروپیون/نالترکسون، لیراگلوتید، ستملانوتید و در حال حاضر سماگلوتید. قابل ذکر است، ستملانوتید تنها برای درمان چاقی ناشی از شرایط ژنتیکی خاص و نادر تأیید شده است. دارو‌های دیگر مانند متفورمین، زونیزامید و دیگر دارو‌های GLP-1 RA که اغلب برای درمان دیابت استفاده می‌شوند، اغلب برای درمان چاقی خارج از دستور و به تشخیص پزشک تجویز می‌شوند.

درمان دارویی چاقی عرصه‌ای پرآشوب بوده است که در بسیاری از موارد مانند ریمونابانت، درمانگران قادر به ارائهٔ اطلاعات ایمنی کافی برای تأیید سازمان غذا و دارو نیستند. یا مانند لورکاسرین، سیبوترامین، دکسفن فلورامین، فن‌فلورامین عوارض جانبی دارند که مستلزم خروج آن‌ها از بازار است، و دارویی ترکیبی به نام فن‎فن که برخلاف محبوبیت بسیار در دههٔ 1990، هرگز تأییدیهٔ سازمان غذا و دارو را دریافت نکرد. متأسفانه، چشم‌انداز دارویی ضدچاقی باعث ناراحتی پزشکان در استفاده از بسیاری از ابزار‌های ایمن و مؤثر برای درمان چاقی است و یا بدتر از این مورد، در برخی موقعیت‌ها تردید در مطرح کردن آن به عنوان یک نگرانی و مشکل سلامتی و بهداشتی است.

 

پرداخت هزینه دارو‌های ضدچاقی

با هزینه‌های گزاف برخی از دارو‌های جدیدتر و همچنین خودداری بسیاری از بیمه‌گذاران خصوصی و دولتی از پوشش دارو‌های ضدچاقی، برای افرادی که دارو‌های درمان ضدچاقی برایشان تجویز می‌شود، چالش‌هایی به وجود می‌آید. گاهی اوقات بیماران یا حامیان آن‌ها ممکن است در اعمال فشار بر کارفرمایان خود برای انتخاب پوشش بیمه‌ای برای مدیریت چاقی، موفق باشند. بااین‌حال، در حال حاضر برای افرادی که از بیمه استفاده می‌کنند، هیچ پوشش خاصی برای دارو‌های ضدچاقی وجود ندارد. بیماران بدون پوشش باید هزینهٔ دارو‌های ضدچاقی کم‌هزینه را از جیب خود بپردازند. مصرف دارویی که برای درمان سایر بیماری‌ها مانند دیابت یا تشنج تجویز می‌شود، ممکن است به کاهش وزن نیز کمک کند. یا اگر BMI و وضعیت سلامتی آن‌ها به اندازهٔ کافی حاد و بحرانی باشد تا بتواند شرایط بیمه را برآورده کند، ممکن است جراحی چاقی را که مزایای بیمه‌ای بسیار گسترده‌تری دارد انتخاب کنند.


منبع:

 

مقالات مشابه

میوه‌ها و سبزیجات بنفش چه مزایایی دارند؟

چرا لوبیا برای سلامتی مفید است؟

چه غذاهایی برای افسردگی مناسب‌اند؟