بیش فعالی در کودکان به چه معنا است؟
آیا کودک شما در تمرکز کردن مشکل دارد؟ کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش فعالی به‌راحتی حواسشان پرت می‌شود. این امر باعث می‌شود که تمرکز بر روی کاری که انجام می‌دهند سخت باشد، خواه آن کار گوش کردن به حرف‌های معلم باشد یا انجام و اتمام کاری.
خصوصیات بارز کودک بیش فعال
نمی‌توانند توجه کنند
یکی از علائم اصلی بیش فعالی نبود توانایی در توجه کردن است. ممکن است گوش دادن به متکلم، پیروی از دستورالعمل‌ها، اتمام کار‌ها و یا پیگیری امور برای کودک شما دشوار باشد. او ممکن است مدت زمان زیادی را در طول روز در رویا به سر ببرد و یا اشتباهات زیادی را از روی بی‌دقتی انجام دهد؛ و یا ممکن است از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند و یا به نظر او کسل‌کننده به نظر می‌رسند، اجتناب کند.
فعالیت و تحرک زیاد
یکی دیگر از نشانه‌های این اختلال این است که به نظر می‌رسد کودک شما نمی‌تواند یک جا بنشیند و آرام و قرار ندارد. او ممکن است حتی زمانی‌که در خانه است بدود و یا از اسباب و لوازم بالا برود. حتی زمانی‌که نشسته است، تمایل به پیچ و تاب خوردن و جست و خیز کردن دارد. حتی ممکن است متوجه شوید که او زیاد صحبت می‌کند و بی سر و صدا بازی کردن برای او سخت است.
رفتارهای تکانشی
ممکن است متوجه شوید که کودک شما نمی‌تواند برای رسیدن نوبت خود صبر کند. او ممکن است صفی را که در آن است بشکند و یا ترک کند، وسط صحبت دیگران حرف آن‌ها را قطع کند و یا قبل از اتمام سؤال معلم پاسخ دهد.
علت این امر چیست؟
کودکانی که بیش فعال هستند، در مناطقی از مغز که توجه و تمرکز را کنترل می‌کند، فعالیت کمتری دارند. آن‌ها ممکن است در مواد شیمیایی مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی ناهماهنگی داشته باشند. هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز این اتفاق می‌شود، اما از آنجایی‌که بیش فعالی در خانواده‌ها رخ می‌دهد و ارثی است، بسیاری از کارشناسان معتقداند که ژن‌ها در بروز آن نقش دارند.
تشخیص بیش فعالی
هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص بیش فعالی وجود ندارد. در عوض، در پروسهٔ تشخیص، پزشک از کودک شما سؤالاتی می‌پرسد، توضیحات شما را در مورد مشکلات رفتاری کودک می‌شنود و نظرات معلم کودک را بررسی می‌کند. برای تشخیص بیماری، کودک شما می‌بایست برای مدت 6 ماه برخی علائم از قبیل عدم توجه، تحرک زیاد و رفتارهای تکانشی را از خود نشان دهد. برخی از این علائم می‌توانند زودگذر باشند، بنابراین برای تشخیص، علائم باید مداوم بوده و بر کودک تأثیر منفی داشته باشند. علائم می‌بایست حداکثر تا 12 سالگی بروز نمایند.
انواع بیش فعالی
نوع ترکیبی این بیماری رایج است و اگر کودک شما بیش فعال بوده، توجه و تمرکز نداشته باشد، رفتار نسنجیده، شتاب‌زده و تکانشی داشته باشد، به این بیماری مبتلا است.
در نوعِ غالباً بیش‌فعالی/تکانشی، او بی‌قرار است و نمی‌تواند رفتارهای تکانشی خود را کنترل نماید.
اگر او از نوع غالباُ بی‌توجه باشد، تمرکز برای او دشوار خواهد بود، اما بیش از حد فعال نیست و معمولاً در کلاس اختلال ایجاد نمی‌کند.
دارو‌های بیش فعالی
دارو‌های تحریک‌کننده به افزایش توجه کودک کمک کرده و رفتارهای بیش فعالی و تکانشی را کنترل می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که این دارو‌ها در حدود 65 تا 80 درصد از کودکان مبتلا مؤثر بوده است. مانند سایر دارو‌ها، این دارو‌ها نیز ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، که می‌توانید با پزشک خود در این مورد مشورت نمایید.
دارو‌های غیرتحریک‌کننده نیز برای بعضی کودکان مبتلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما آن‌ها هم ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
مشاوره
مشاوره می‌تواند به کودک شما کمک کند تا بیاموزد که با نا‌امیدی‌ها روبه‌رو شده و عزت نفس داشته باشد. مشاوره همچنین برخی استراتژی‌های پشتیبانی را به شما می‌آموزد.
یک نوع پروسهٔ درمانی به نام آموزش مهارت‌های اجتماعی، به کودک نشان می‌دهد که چگونه می‌تواند نوبت بگیرد و بعد از اینکه صبر کرد و نوبتش رسید، نظر خود را به اشتراک بگذارد. مطالعات نشان می‌دهد که درمان طولانی‌مدت با ترکیبی از دارو‌ها و رفتاردرمانی بهتر از استفادهٔ صرف از دارو عمل می‌کند.
آموزش ویژه
بیشتر کودکان مبتلا به بیش فعالی به کلاس‌های آموزش معمولی می‌روند، اما برخی در مکانی با ساختار آموزشی متفاوت، بهتر عمل می‌کنند. اگر فرزند شما آموزش ویژه داشته باشد، شیوهٔ آموزشی را متناسب با نیاز‌هایش دریافت می‌کند.
نقش برنامه‌های روزمره
در صورتی‌که کار‌های روزانه را به‌صورت واضح تعریف کنید، باعث می‌شوید کودکتان نظم بیشتری داشته باشد. برنامهٔ روزانه برای آن‌ها مشخص کرده و بنویسید تا کودک بداند که در طول روز باید چه کارهایی را انجام دهد. این کار به او کمک می‌کند تا با برنامه پیش رفته و بر روی وظایف خود تمرکز نماید. این برنامه می‌بایست شامل زمان بیدار شدن، غذاخوردن، بازی، انجام تکالیف و کار‌های خانه، و زمان به رختخواب رفتن باشد.
رژیم غذایی کودک شما
مطالعات انجام‌شده در مورد رژیم‌های غذایی نتایج متفاوتی را نشان داده است، اما برخی از متخصصان معتقداند که مواد غذایی مفید برای مغز، می‌تواند برای درمان این بیماری نیز مفید باشند. مواد غذایی که پروتئین بالایی دارند مانند تخم مرغ، گوشت، لوبیا و آجیل، ممکن است به فرزند شما در داشتن تمرکز بیشتر و بهتر کمک نمایند.
ممکن است بخواهید کربوهیدرات‌های ساده مانند آب‌نبات و نان سفید را حذف کرده و به جای آن‌ها انواع پیچیدهٔ کربوهیدرات مانند گلابی و نان سبوس‌دار را جایگزین نمایید.
قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی کودک خود، با پزشک متخصص او مشورت نمایید.
بیش فعالی و خوردن هله هوله
در حالی‌که بسیاری از کودکان بعد از خوردن هله هوله از دیوار راست بالا می‌روند، اما هیچ مدرکی دال بر اینکه شکر یکی از دلایل بیش فعالی است، در دست نیست. از طرفی نقش مواد افزودنی غذایی هم در بیش فعالی مشخص نیست.
برخی والدین معتقداند که مواد نگهدارنده و رنگ‌های خوراکی مورد استفاده علائم بیش فعالی را بدتر می‌کند، و آکادمی اطفال آمریکا بیان می‌کند که اجتناب از خوردن این مواد غذایی منطقی است.
بیش فعالی و تلویزیون
ارتباط بین نشستن جلوی تلویزیون و تماشای آن و بیماری بیش فعالی مشخص نیست، اما آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند زمان تماشای تلویزیون را برای کودک خردسال خود محدود کنید. این آکادمی تماشای تلویزیون برای کودکان زیر 2 سال را مناسب ندانسته و برای کودکان بزرگ‌تر روزانه بیشتر از 2 ساعت تماشای تلویزیون را پیشنهاد نمی‌کند.
برای کمک به کودک خود برای بهبود مهارت‌های تمرکز و توجه، فعالیت‌هایی مانند بازی، بلوک‌های ساختمان‌سازی، پازل و کتاب خواندن را به او پیشنهاد دهید.
آیا می‌شود از بیش فعالی جلوگیری کرد؟
هیچ روش مطمئنی برای جلوگیری از ابتلای کودک به بیش فعالی وجود ندارد، اما اقداماتی برای کاهش ریسک ابتلا وجود دارد. هنگام بارداری، از مصرف الکل، مواد مخدر و دخانیات خودداری کنید.
کودکانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری سیگار می‌کشند ممکن است دو برابر بیشتر خطر ابتلا به بیش فعالی داشته باشند.
چشم‌انداز کودکان مبتلا به بیش فعالی
طیف وسیعی از کودکان مبتلا به بیش فعالی با درمان مناسب بهبود پیدا می‌کنند. اگر علائم فرزند شما در بزرگسالی نیز ادامه پیدا کرد، همچنان می‌تواند از خدمات درمانی مخصوص بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی برخوردار باشد.
منبع:
یک دیدگاه وجود دارد