آیا مکمل‌های ویتامین دی از بیماری خودایمنی جلوگیری می‌کنند؟
ادعاهای زیادی مبنی بر اینکه مصرف مکمل‌های ویتامین دی برای سلامتی شما بسیار مفید است، وجود دارد. این ویتامین قرار است برای همه چیز از پیشگیری از سرطان و زوال عقل تا جلوگیری از عفونت و بیماری قلبی مفید باشد.
متأسفانه بسیاری از مزایای فرضی مکمل‌های ویتامین دی ثابت نشده‌اند. با این حال، میلیون‌ها نفر به‌طور منظم ویتامین دی مصرف می‌کنند و فکر می‌کنند که این ویتامین به پیشگیری از طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، از جمله برخی از بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند. اما آیا این مکمل واقعاً این مزیت را دارد؟ یک مطالعهٔ تصادفی و کنترل‌شدهٔ جدید، منتشر شده در TheBMJ، به‌دقت به این پرسش می‌پردازد.
چرا ویتامین دی از بیماری خودایمنی جلوگیری می‌کند؟
اگرچه علت بیشتر بیماری‌های خودایمنی تا حد زیادی ناشناخته است، نظریهٔ اصلی این است که در این نوع بیماری‌ها تنظیم سیستم ایمنی بدن دچار اختلال می‌شود. سیستم ایمنی به‌طور معمول از بدن در برابر مهاجمانی مانند عفونت‌ها دفاع می‌کند و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. هنگامی که یک بیماری خودایمنی ایجاد می‌شود، سیستم ایمنی به میزبان خود حمله می‌کند. برای نمونه در آرتریت روماتوئید، سلول‌های ایمنی به مفاصل، ریه‌ها و سایر قسمت‌های بدن حمله می‌کنند.
تحقیقات نشان داده‌است که ویتامین دی می‌تواند با سلول‌های ایمنی تعامل کرده، بر ژن‌هایی که التهاب را تنظیم می‌کنند تأثیر بگذارد و پاسخ سیستم ایمنی را تغییر دهد. بنابراین منطقی است که بررسی کنیم آیا مکمل ویتامین دی راهی مؤثر برای درمان یا پیشگیری از بیماری خودایمنی است یا خیر.
مطالعهٔ BMJ از داده‌های جمع‌آوری‌شده در طول تحقیق وسیعی که چندین سال پیش منتشر شد، استفاده کرد. بیش از 25000 سالمند انتخاب شدند تا به‌طور تصادفی موارد زیر را دریافت کنند:
- روزانه 2000 واحد ویتامین دی یا یک دارونما (قرص غیرفعالِ) مشابه (این مقدار، بالاتر از میزان توصیه‌شدهٔ روزانه برای بزرگسالان است، اما کمتر از حد بالای 4000IU است)
- روزانه 1000 میلی‌گرم روغن امگا 3 یا دارونمای مشابه
پس از میانگین حدود پنج سال، تشخیص‌های جدید بیماری خودایمنی در میان شرکت‌کنندگان در مطالعه ثبت شد.
مطالعهٔ جدید چه چیزی را نشان داد؟
پاسخ ممکن است به منبعی که در مورد مطالعهٔ BMJ شنیده یا خوانده‌اید بستگی داشته باشد. این درست است که محققان دریافته‌اند بزرگسالانی که مکمل‌های ویتامین دی مصرف می‌کنند کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری خودایمنی‌اند. اما موارد زیر را برخی از عناوین جذاب اخبار ارائه می‌دهند:
- مکمل‌های ویتامین دی واقعاً خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی را کاهش می‌دهند (New Scientist).
- مطالعهٔ جدید می‌گوید مصرف روزانهٔ ویتامین دی می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند (Eat This, Not That).
- مطالعه نشان می‌دهد مصرف روزانهٔ مکمل‌های ویتامین دی و روغن ماهی امگا 3 خطر ابتلا به آرتریت را تا 22 درصد کاهش می‌دهد (Daily Mail).
عالی به‌نظر می‌رسد، نه؟ اما آیا این موضوع حقیقت دارد؟
نگاه دقیق‌تر به مطالعه چه می‌گوید؟
محققان گزارش داده‌اند که:
- 123 نفر که ویتامین دی مصرف می‌کردند، در مقایسه با 155 نفر در گروه دارونما، به بیماری خودایمنی مبتلا شدند. این موضوع نشان‌دهندهٔ کاهش 22 درصدی ابتلا است. به‌نظر زیاد می‌رسد، اما در واقع خطر ابتلا به یک بیماری خودایمنی از حدود تعداد 12 نفر در 1000 نفر به تعداد 9.5 نفر در 1000 نفر کاهش یافته‌است.
- آرتریت روماتوئید، پلی میالژیا روماتیکا و پسوریازیس شایع‌ترین این بیماری‌ها بودند. هیچ‌یک از بیماری‌های خودایمنی به‌طور قابل اعتماد با مکمل‌های ویتامین دی پیشگیری نشد. تنها زمانی که تعداد تمام بیماری‌های خودایمنی با هم ترکیب شد، محققان مزیتی را مشاهده کردند.
- هنگامی که تنها سه سال آخرِ مطالعه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت، مزایای ویتامین دی آشکارتر بود. این نشان می‌دهد که مدتی طول می‌کشد تا از مزیت مکملی که روزانه مصرف می‌کنید، بهره‌مند شوید.
- افرادی که برای دریافت اسیدهای چرب امگا 3 تعیین شده بودند، احتمال ابتلا به بیماری خودایمنی تأییدشده در آن‌ها کمتر نبود.
- عوارض جانبی در افرادی که مکمل‌ها و دارونما مصرف می‌کردند جزئی و مشابه بود.
این مطالعهٔ تصادفی یکی از بهترین نمونه‌ها برای بررسی تأثیر مکمل ویتامین دی بر خطر ابتلا به بیماری خودایمنی است. با این حال، این مطالعه بر مواردی که توسط خود افراد گزارش و بعد با بررسی پروندهٔ پزشکی مورد تأیید واقع شد، متکی بود. بنابراین ممکن است برخی از موارد بیماری خودایمنی در این تحقیق نادیده گرفته شده باشد.
افزون‌بر این، این مطالعه تنها شامل افراد مسن (میانگین سنی 67 سال) بود. این موضوع مهم است چرا که برخی از شایع‌ترین انواع بیماری‌های خودایمنی، مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید، معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می‌شوند. اگر مطالعه شامل شرکت‌کنندگان جوان‌تر می‌شد، ممکن بود نتایج متفاوتی حاصل شود.
آیا همه باید مکمل ویتامین دی مصرف کنند؟
بر اساس این مطالعه، خیر. اگرچه این یافته‌ها نیاز به تأیید سایر محققان مستقل دارد. و برخلاف عناوین و تیترهای خبری بیش‌ازحد جالب آن، کاهش ریسک واقعی فقط 2.5 مورد از 1000 مورد بود. برای جلوگیری از یک مورد بیماری خودایمنی صدها نفر باید سال‌ها ویتامین دی مصرف کنند. از طرفی ویتامین دی ممکن است با سایر داروهای مصرفی تداخل داشته باشد و مصرف مقادیر زیاد ویتامین دی می‌تواند مضر باشد.
سخن پایانی
آیا ویتامین دی دارویی شگفت‌انگیز، بی‌خطر و کاملاً طبیعی است که می‌تواند از بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری یا آن‌ها را درمان کند؟ بر اساس تحقیقات فعلی، هنوز به اثبات نرسیده‌است، اگرچه بهتر است ذهن خود را باز نگه دارید. ممکن است متوجه شویم که ویتامین دی برای افراد معمولی تأثیر کمی دارد، اما برای سایرین بسیار مفید باشد. ترفند این است که بفهمیم چه کسی بیشتر سود می‌برد. برای نمونه، شاید مکمل ویتامین دی به‌ویژه برای افرادی که سابقهٔ قوی خانوادگی در ابتلا به بیماری‌های خودایمنی خاص دارند، مفید باشد.
در حال حاضر، ما آخرین فصل از داستان ویتامین دی را داریم. تحقیقات آینده شاید نشان دهد که میزان یا فرمول متفاوت ویتامین دی ممکن است مزیت ویژه‌ای داشته باشد. مهم‌تر از همه اینکه، این مطالعه و سایر مطالعاتی که در آینده انجام خواهد شد، درک بهتری از نقش ویتامین دی در ایجاد بیماری‌های خودایمنی ارائه می‌دهند.
منبع:
آیا مکمل‌های ویتامین دی از بیماری خودایمنی جلوگیری می‌کنند؟ / آیا مکمل‌های ویتامین دی از بیماری خودایمنی جلوگیری می‌کنند؟
مصرف ویتامین دی از ضروری ترین ویتامین ها برای بدن است
قرص ویتامین دی اولترا دی سوپرابیون از مکمل های ویتامین دی هست که میتونه نیاز به ویتامین دی رو برطرف کنه.