آیا دیابت منجر به آلزایمر می‌شود؟

به دلیل افزایش میزان چاقی، کم‌تحرکی و افزایش جمعیت، دیابت نوع دو بیش از هر زمان دیگری در جامعه شیوع دارد. در کشور‌هایی با درآمد بالا، مرگ ناشی از دیابت از سال 2000 تا سال 2010 کاهش داشته است، اما پس از آن تا سال 2016 دوباره افزایش یافته است، که منجر به افزایش 5 درصدی مرگ‌های زودرس از سال 2000 شده است. مورد نگران‌کننده این است که دیابت نوع دو به دلیل چاقی و کم‌تحرکی کودکان اکنون به‌طور مکرر در آن‌ها دیده می‌شود. اما آیا دیابت منجر به آلزایمر می‌شود؟ برای پاسخ به این سؤال با ما همراه باشید.

سال‌هاست که محققان به این مورد دست یافته‌اند که دیابت نوع دو خطر ابتلا به سکته‌های مغزی و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. مطالعات اخیر نشان داده است دیابت خطر ابتلا به زوال عقل را نیز افزایش می‌دهد. بااین‌حال، آنچه پیش‌تر مورد بررسی قرار نگرفته است این است که آیا سن شروع دیابت تفاوتی در خطر ابتلا به زوال عقل دارد یا خیر.

تحقیقات جدید در مورد سن ابتلا به دیابت و خطر ابتلا به زوال عقل

در مطالعه‌ای تازه‌منتشرشده ارتباط میان سن شروع دیابت و توسعهٔ زوال عقل بررسی شده است. این مطالعه بین سال‌های 1985 تا 1988 در گروه مطالعه‌ای به تعداد 10308 کارمند بین سنین 35 تا 55 سال (33% زن و 88% سفیدپوست) در ادارات دولتی مستقر در لندن انجام شد. اطلاعات مربوط به قرار گرفتن در معرض ابتلا به دیابت، از جمله گلوکز ناشتا و نمرهٔ ریسک دیابت فنلاندی در سنین 55، 60، 65 و 70 سالگی به دست آمد (نمرهٔ ریسک دیابت فنلاندی شامل سن، سابقهٔ خانوادگی ابتلا به دیابت، سابقهٔ شخصی افزایش قند خون، مصرف میوه و سبزیجات، دارو‌های فشارخون، فعالیت بدنی، شاخص تودهٔ بدنی و اندازهٔ دور کمر است).

زوال عقل به هر دلیل اولین نتیجهٔ این تست بود. افزون بر دیابت، اثرات سن، جنس، نژاد، استعمال دخانیات، مصرف الکل، فعالیت بدنی، مصرف میوه و سبزیجات، فشارخون بالا، شاخص تودهٔ بدنی، بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی قلبی، سکتهٔ مغزی، دارو‌ها، ژن ریسک فاکتور آلزایمر و آپولیپوپروتئین E نیز بررسی شد.

اثرات طولانی‌مدت دیابت بر زوال عقل

از سال 1985 تا سال 2019، 1710 مورد دیابت و 639 مورد زوال عقل ثبت شده است. به ازای هر 1000 نفر که سالانه مورد بررسی قرار می‌گرفتند، میزان زوال عقل بین افراد بدون دیابت در 70 سالگی حدود ۸.۹ بود. نرخ مقایسهٔ زوال عقل برای افرادی که کمتر از 5 سال بود که به دیابت مبتلا بودند، حدود 10، برای افرادی که بین 6 تا 10 سال از ابتلای آن‌ها به دیابت گذشته است، حدود 13 و برای افرادی که بیش از 10 سال از ابتلای آن‌ها به دیابت گذشته است، حدود ۱۸.۳ بوده است. این نتایج چشمگیر به وضوح نشان می‌دهد که هرچه مدت زمان ابتلا به دیابت بیشتر باشد، و یا به عبارت دیگر هرچه زودتر به دیابت مبتلا شوید، خطر ابتلا به زوال عقل بیشتر است.

چگونه دیابت منجر به زوال عقل می‌شود

دلایل متعددی وجود دارد که چرا دیابت نوع 2 ممکن است منجر به زوال عقل شود. یک دلیل مربوط به تأثیراتی است که دیابت بر قلب دارد، چرا که سلامت قلب با سلامت مغز ارتباط دارد. بیماری قلبی و افزایش فشارخون هر دو با سکتهٔ مغزی همراه‌اند که به نوبهٔ خود ممکن است منجر به زوال عقل شوند. با‌این‌حال، به نظر نمی‌رسد که سکتهٔ مغزی پاسخی کامل باشد، چرا که برخی از مطالعات نشان داده است که دیابت حتی در صورت کنترل سکتهٔ مغزی، منجر به افزایش خطر ابتلا به زوال عقل می‌شود.

عامل دیگر مربوط به دوره‌های هیپوگلیسمی است که معمولاً در دیابت رخ می‌دهد. اگرچه این مورد به اثبات رسیده است که کنترل دقیق قند خون، خطرات طولانی‌مدت بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش می‌دهد، اما کنترل دقیق منجر به افت قند خون، از دست دادن حافظه و زوال عقل نیز می‌شود. این دلیل محتمل است چرا که قند خون پایین باعث آسیب به هیپوکامپ، مرکز حافظهٔ مغز، می‌شود.

یکی از فرضیه‌های جالب این است که دیابت به‌طور مستقیم باعث بیماری آلزایمر می‌شود. در واقع، بیماری آلزایمر حتی به دلیل ویژگی‌های مولکولی و سلولی مشترک در دیابت و آلزایمر، دیابت نوع 3 نامیده می‌شود. برای نمونه، انسولین نقش مهمی در تشکیل پلاک‌های آمیلوئید دارد و در فسفوریلاسیون تاو نیز نقش دارد، که منجر به گره‌های عصبی الیافی می‌شود. به عبارت دیگر، در حالی‌که مقاومت به انسولین در بدن منجر به دیابت نوع 2 می‌شود، مقاومت به انسولین در مغز منجر به ایجاد پلاک و گرفتگی‌های بیماری آلزایمر می‌شود.

خطر ابتلا به دیابت و زوال عقل را کاهش دهید

خبر خوب این است که شما می‌توانید خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و زوال عقل را کاهش دهید. در مورد اینکه آیا انجام اصلاحات زیر برای شما مناسب است، باید با پزشک خود مشورت کنید. توجه داشته باشید که این تغییرات در سبک زندگی حتی در صورت تشخیص دیابت یا پیش‌دیابت نیز مفید است.

• پنج روز در هفته حداقل به مدت 30 دقیقه ورزش هوازی انجام دهید.
• فهرست غذایی سبک مدیترانه‌ای برای خود داشته باشید.
• وزن بدن را در سطح سالم حفظ کنید.
• فشارخون بالا را درمان کنید.
• کلسترول بالا را درمان کنید.
• سیگار نکشید.

در نهایت، فعالیت‌های اجتماعی، نگرش مثبت، یادگیری چیز‌های جدید و موسیقی به مغز شما در حفظ بهترین حالت کارکرد کمک می‌کند و خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهد.

منبع:

• وب‌سایت انتشارات سلامت دانشگاه هاروارد

مقالات مشابه

میوه‌ها و سبزیجات بنفش چه مزایایی دارند؟

چرا لوبیا برای سلامتی مفید است؟

چه غذاهایی برای افسردگی مناسب‌اند؟