زمان مطالعه: 4 دقیقه

حدود 40 درصد از بزرگسالان از شیرین‌کننده‌های کم‌کالری استفاده می‌کنند و بیشتر این افراد حداقل یک وعده در روز این کار را انجام می‌دهند. در حالی که این جایگزین‌ها معمولاً در نوشیدنی‌ها مصرف می‌شوند، از آن‌ها در تهیهٔ غذا و به جای شکر برای مخلوط کردن با قهوه و یا پاشیدن بر روی غلات نیز استفاده می‌شود.

وجود چنین شیرین‌کننده‌هایی در غذاهای ما همیشه آشکار نیست، اگرچه عباراتی مانند «سبک»، «بدون قند اضافه‌شده»، «بدون قند» یا «کم‌کالری» به این معنی است که احتمال زیادی وجود دارد که جایگزین‌های شکر در آن محصول باشد. مردم اغلب در مورد مصرف این اقلام مطمئن نیستند و دلیل خوبی هم دارد.

 

جایگزین‌های شکرِ سردرگم‌کننده

شش نوع جایگزین شکر برای استفاده به‌عنوان افزودنی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده‌است: ساخارین، آسپارتام، سوکرالوز، نئوتام، آدوانتام و آسه سولفام پتاسیم.

شیرین‌کننده‌های بر پایهٔ استویا، که از برگ‌های گیاه Stevia rebaudiana به‌دست می‌آیند، به‌طور کلی ایمن شناخته می‎‌شوند، نامی که پیش از ورود به قفسه‌های مواد غذایی نیازی به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا ندارد.

اگر شیرین‌کننده‌های مصنوعی در تهیهٔ ماده غذایی به‌کار رفته باشد، باید در فهرست برچسب مواد تشکیل‌دهندهٔ آن مادهٔ غذایی لحاظ شود.

 

 

ارزیابی خطرات سلامتیِ بالقوه پیچیده است

نتایج تحقیقات در مورد عواقب بالقوهٔ مصرف منظم جایگزین‌های شکر متناقض بوده‌است. این تناقض تا حدی به این دلیل است که شیرین‌کننده‌های زیادی برای مطالعه وجود دارد و همچنین به این دلیل است که جایگزین‌های قند تنها بخشی از عادت‌های غذایی افراد را تشکیل می‌دهند.

برای نمونه، تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که نوشیدنی‌های کم‌کالری حاوی جایگزین‌های قند مصرف می‌کنند، احتمالاً غذاهای آماده و فست‌فود هم مصرف می‌کنند. افزون‌بر این، افرادی که سعی در کاهش وزن دارند ممکن است به‌طور نامتناسبی محصولات شیرین مصنوعی و کم‌کالری را انتخاب کنند. مگر اینکه محققان این موضوع را توضیح دهند، جایگزین‌های شکر ممکن است عاملی برای ایجاد و بروز خطرات و مشکلات سلامتی ناشی از عادات سبک زندگی یا بیماری‌هایی مانند چاقی باشند.

افزون‌بر این، شیرین‌کننده‌های مختلف به‌طور یکنواخت در بدن پردازش نمی‌شوند و ممکن است اثرات یکسانی بر سلامت فرد نداشته باشند.

 

شیرین‌کننده‌های کم‌کالری و کاهش وزن

جایگزین‌های شکر به‌ویژه در هنگام کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر (اگرچه آب انتخاب بهتری خواهد بود) ممکن است فواید کمی برای کاهش وزن داشته باشند. اما این تأثیر ممکن است به نوع شیرین‌کننده و نحوهٔ مصرف آن بستگی داشته باشد. برای نمونه تغییر از نوشابهٔ معمولی به نوشابهٔ رژیمی با افزایش وزن کمتر در طول زمان همراه بوده‌است. با این حال، یک آزمایش ۱۲ هفته‌ای اخیر نشان داد که مصرف ۶ فنجان نوشیدنی شیرین‌شده با ساخارین در روز، وزن بدن را مشابه نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند افزایش می‌دهد. گفته شده‌است که در این مطالعه آسپارتام، reb A (مشتقات استویا) و سوکرالوز با افزایش وزن ارتباطی نداشتند.

 

جایگزین‌های قند و خطر بیماری مزمن

مطالعات دیگر، شیرین‌کننده‌های کم‌کالری را با افزایش احتمال ابتلا به دیابت و سندرم متابولیک مرتبط می‌دانند. مطالعهٔ اخیر منتشرشده در Cell Metabolism نشان داد که سوکرالوز ممکن است با کاهش پاسخ بدن به انسولین، توانایی بدن در پاکسازی قند از خون را مختل کند. این تحقیق نشان داد که سوکرالوز باعث می‌شود مغز واکنش کمتری نسبت به شیرینی نشان دهد، که ممکن است بر روی هضم تأثیر بگذارد، زیرا مغز با روده ارتباط برقرار می‌کند تا به سوخت‌وساز انرژی کمک کند.

این تغییرات تنها زمانی مشاهده شد که جایگزین قند با کربوهیدرات مصرف شود، نه زمانی که به‌تنهایی مصرف شود، و نشان می‌دهد که این ترکیب ممکن است پردازش طبیعی قند را در بدن تغییر دهد. از نظر تئوری، این حالت می‌تواند هنگام خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات با جایگزین‌های قند، مانند ماست سبک، که حاوی قندهای طبیعی شیر نیز باشد، رخ دهد. با این حال، این مطالعه کوچک بود و تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

داده‌های متناقضی در مورد رابطهٔ بین جایگزین‌های قند و وقوع حملات قلبی و سکته در دسترس است. با این حال، می‌دانیم که جایگزینی یک نوشابهٔ کم‌کالری در روز با یک قهوه (کافئین‌دار یا بدون کافئین) یا شیر بدون چربی با کاهش خطر سکتهٔ مغزی همراه است، بنابراین این موارد احتمالاً گزینه‌های بهتری‌اند.

 

رژیم غذایی کلی مهم است

غذاهایی که به احتمال زیاد حاوی این جایگزین‌های قند هستند شامل غلات، نان، ماست، بستنی، شیر، کلوچه، آب‌نبات، مربا و شربت می‌شوند. تغییر رژیم غذایی و جایگزینی و انتخاب شیرین‌کننده‌های کم‌کالری ممکن است برای افرادی که به‌طور معمول قند زیادی در نوشیدنی‌ها و غذاها مصرف می‌کنند، سودمند باشد. اما بهتر است اقلامی را انتخاب کنید که مزایای سلامتی شناخته‌شده‌ای دارند. برای نمونه به جای افزودن مربا به ساندویچ کرهٔ بادام زمینی، زغال‌اخته یا تکه‌های سیب له‌شده را امتحان کنید. به جای نوشابهٔ رژیمی، آب بنوشید.

همچنین در مورد غذاها و نوشیدنی‌های شیرین‌شدهٔ مصنوعی در چارچوب رژیم غذایی کلی خود فکر کرده و تصمیم بگیرید. برای نمونه پیش از نگرانی بیش‌ازحد دربارهٔ اینکه ماست مصرفی شما قند زیادی دارد، درنظر بگیرید که لبنیات 4 درصد از قند اضافه‌شده در رژیم غذایی آمریکایی را تشکیل می‌دهد، در حالی که 31 درصد قند مصرفی از میان‌وعده‌ها و شیرینی‌ها است. به‌طور خلاصه، احتمالاً بهتر است که دربارهٔ عادت خوردن کلوچه هنگام عصر فکری کنید تا اینکه بخواهید نوع ماست مصرفی‌تان را تغییر دهید و ماست سبک را جایگزین کنید.

ما اطلاعات کافی نداریم تا بتوانیم به‌طور قوی به خودداری از مصرف شیرین‌کننده‌های کم‌کالری توصیه کنیم. همچنین شواهد کافی برای تأیید قوی آن‌ها را نیز نداریم. تا زمانی که تحقیقات بیشتری نداشته باشیم، ممکن است عاقلانه باشد که استفاده از شیرین‌کننده‌های کم‌کالری را کاهش دهیم. غذاهایی که حاوی این جایگزین‌ها هستند معمولاً بیشتر فراوری شده‌اند. و فراموش نکنید: سایر موارد در رژیم غذایی شما نیز حائز اهمیت است.

 


منبع:

آیا جایگزین‌های شکر خوبند؟ / آیا جایگزین‌های شکر خوبند؟

مقالات مشابه

میوه‌ها و سبزیجات بنفش چه مزایایی دارند؟

چرا لوبیا برای سلامتی مفید است؟

چه غذاهایی برای افسردگی مناسب‌اند؟