ویروس کرونا تاکنون میلیون‌ها نفر را آلوده کرده و جان هزاران نفر را گرفته است، یکی از مهم‌ترین موضوعات در این مورد تست‌های تشخیصی کرونا است. برنامهٔ اینستاکلینیک محب در گفت‌وگویی با آقای دکتر محمد امین صامت، متخصص بیهوشی و آی سی یو، آشنایی با تست‌های کرونا برای هموطنان توضیح داده شده است.
آشنایی با تست‌های کرونا
دکتر محمد امین صامت، متخصص بیهوشی و آی سی یو در گفت‌وگو با برنامهٔ اینستاکلینیک محب، در مورد تست‌های تشخیصی کرونا توضیحات جامعی ارائه نمودند، که در این بخش به آن می‌پردازیم.
وی در توضیحات خود عنوان کردند که:
تست‌های آزمایشگاهی کرونا به 4 دسته تقسیم می‌شوند.
دو مورد اول، تست‌هایی هستند که جنبهٔ تحقیقاتی داشته و بیشتر در آزمایشگاه‌هایی با سطوح بالا انجام می‌شوند. دو مورد دیگر، تست‌هایی هستند که به صورت روتین استفاده می‌شوند.
اولین تست، تست وایرال کالچر (کشت ویروسی) است که بیشتر در مراکز تحقیقاتی انجام شده و بررسیِ وجودِ ویروسِ زنده روی سطوحِ مختلف برای این تست مدنظر قرار می‌گیرد. مهارکردن عفونت‌های ویروسی در سلول‌ها در آزمایشگاه‌ها با دارو‌های آزمایشگاهی هم توسط تست کالچر (کشت ویروسی) بررسی می‌شود. بررسیِ میزان واگیر بودن بیماری بین اشخاص مختلف هم با همین تست است و اصولاً برای مراکز تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تست دیگر، وایرال سکانسینگ (توالی ویروس) است که این تست هم برای آنزیم‌های مختلفی که ویروس تولید می‌کند و ژن‌هایی که تولیدکننده‌ٔ این آنزیم‌ها هستند، استفاده می‌شود. یکی از این ژن‌ها، ژن پُلی مِراز است. اگر نتیجه‌ٔ تست PCR منفی باشد در مورد افرادی که مبتلا هستند یا شک به ابتلا داریم، می‌توانیم از این تست استفاده کنیم. بررسی ژنوم ویروس توسط این تست انجام می‌شود و احتمالاً اگر جهشی هم در ژن‌های وایرال (ویروس) اتفاق بیفتد، با تست وایرال سکانسینگ بررسی می‌شود.
این دو تست خیلی کاربرد عمومی ندارند و اصولاً برای مراکز تحقیقاتی هستند.
تست بعدی که خیلی امروزه مطرح است، تست PCR می‌باشد. PCR تستی است که روی ژن‌های ویروسی کار می‌کند و در حقیقت برای detect (یافتن) ژن‌های ویروس در نمونه‌هایی است که از اشخاص مشکوک و مبتلا به بیماری گرفته می‌شوند. نمونه‌هایی که برای تست PCR استفاده می‌شوند، متفاوت هستند. یکی از این نمونه‌هایی که بررسی می‌شود، نمونه‌های BAL یا لاواژ برونکوآلوئولار است که در آن از ترشحات قسمت تحتانی دستگاه تنفس استفاده می‌شود و میزان مثبت بودن تست PCR و ویروس‌های زنده‌ای که در این نمونه هستند، زیاد است.
نمونهٔ بعدی، نمونهٔ خلط است. بررسی شده است که در نمونهٔ BAL حدود 93% و در نمونهٔ خلط 72% ویروس زنده وجود داشته است. نمونه‌هایی که در آزمایشگاه‌های عادی گرفته می‌شوند، شامل سواپ نازال (ناحیه‌ٔ بینی) و سواپ فارنژیال (ناحیه‌ٔ حلق) می‌باشند، که در سواپ نازال حدود 64%، در فارنژیال 32%، در نمونه‌های مدفوع حدود 29% و در نمونه‌های خون حدود 1% ویروس زنده را کشف کردهاند. این نمونه‌ها ابتدا از بیمار اخذ می‌شوند و بعد از آن طبق روشی که در PCR است، ابتدا ویروس را حتی اگر تعداد کمی از آن وجود داشته باشد، جداسازی می‌کنند و RNA ژن ویروس را شناسایی کرده و سپس تعداد ژن‌های روی ویروس و موادی که این ژن‌ها تولید می‌کنند، بررسی می‌شوند. ژن‌هایی که روی ژنوم ویروس کرونا هستند، با یکدیگر متفاوت‌اند و با یک سری کلمات اختصاری مثلاً به نام ژنوم N ,E ,S ,PD ,RP شناخته می‌شوند؛ این ژنوم‌ها باعث می‌شوند ویروس موادی تولید کند. هدف PCR این است که ژن‌هایی که تولیدکننده‌ٔ این مواد هستند، تشخیص داده شوند.
ایشان در ادامه مفصل توضیح دادند:
2 نوع تست PCR انجام می‌شود. تست PCR کمی و کیفی، که اصولاً در تست‌های کمی با عدد و رقم صحبت می‌شود و تست‌های کیفی به صورت مثبت و منفی گزارش می‌شوند.
این تست می‌تواند در مناطق با شیوعِ کمِ کرونا انجام شود. در این صورت باید تعداد بیشتری از این ژنوم‌هایی که گفته شد، مثبت شود تا جوابِ تست را مثبت در نظر بگیریم. در مناطقی که شیوع کرونا زیادتر است، یک تستِ مثبت هم کافی است که ما جواب PCR را مثبت فرض کرده و فرد را به عنوان بیمارِ بالقوه تا زمانی که تشخیص قطعی داده شود، در نظر بگیریم. تست PCR از این جهت ارزش دارد که ما بعد از این که جواب آن مثبت شد، همان‌طور که سازمان جهانی بهداشت نیز گفته است با احتمال بسیار زیادی می‌توانیم فرد را مبتلا در نظر گرفته و مراحل جداسازی و درمان وی را انجام دهیم. اگر تست PCR منفی شود، حتی یک‌بار یا بیشتر، 100% ردکنندهٔ بیماری نیست و علت آن هم این است که ما ممکن است برای تست PCR مواردی را منفی در نظر بگیریم ولی واقعیت اینجاست که احتمال دارد در این افراد، نمونه‌گیری کیفیت لازم را نداشته باشد و بنابراین آن موادی که بخواهیم جدا کنیم به قدر کافی نباشند، مثلاً ترشحات دستگاه تنفسی به مقدار کافی نباشد و تست منفی شود در حالی که این تست واقعاً منفی نیست.
یا ممکن است نمونه‌گیری در مراحل خیلی ابتدایی بیماری انجام شود، طوری‌که به تعداد کافی ویروس در نمونه وجود نداشته باشد یا در مراحل انتهایی بیماری که ویروس ریشه‌کن شده است، نمونه گرفته شده باشد. بنابراین تست PCR منفی 100% ردکنندهٔ بیماری نیست.
نکتهٔ بعدی که جواب این تست را ممکن است منفی کند، این است که نمونه به طریق غیرصحیح حمل و نگهداری شده باشد.
علاوه بر این علت‌ها اگر PCR منفی شد در حالی‌که فرد، علائم بالینی داشته باشد و ما را مشکوک به بیماری کند و چند وقت از شروع علائمِ وی نیز گذشته باشد، مثلاً فرد 7 یا 8 روز است که تب یا علائم تنفسی داشته و مراجعه کرده است، در این دسته از موارد، تست دیگر که همان تست‌های سرولوژی (ایمونوگلوبولین‌های G ,M) هستند می‌توانند به کمک ما بیایند. همچنین برای تشخیص بیماری در افرادی که PCR منفی داشته باشند و علائم آن‌ها تازه شروع شده باشد، در این صورت اسکن ریه می‌تواند کمک‌کننده باشد.
نکتهٔ مهمی که در رابطه با تست‌های PCR و تست‌های سرولوژی (تست آنتی‌بادی) که شامل ایمونوگلوبولین‌ها است، وجود دارد، این است که این تست‌ها نمی‌توانند به صورت قطعی در زمینه‌ٔ تشخیص یا رد بیماری استفاده شوند، زیرا می‌توانند جواب‌های مثبت کاذب یا منفی کاذب داشته باشند.
پس مجموعه‌ای از علائم بالینی و تست‌ها می‌توانند کمک کنند تا تشخیص را قطعی کنیم. تستی که در حال حاضر توسط سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌شود، همین تست PCR است. تست‌های سرولوژی فعلاً در مرحله‌ٔ تحقیقاتی قرار دارند و هنوز با قاطعیتِ کامل راجع به آن‌ها صحبت نمی‌شود و قرار است تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت گیرد.
آشنایی با تست‌های کرونا
هنوز دیدگاهی ارسال نشده است.