تغذیه و دیالیز ارتباط مهمی با یک دیگر دارند؛ اگر شما بیمار دیالیزی هستید، ممکن است پزشکان به شما توصیه کنند تا تغییراتی در رژیم غذایی تان ایجاد کنید. شما میتوانید با مراجعه به کارشناس متخصص تغذیه و رژیم درمانی در مورد برنامه غذایی مورد نیاز خود مشورت نمایید.
چرا یک بیمار دیالیزی نیازبه یک رژیم خاص دارد؟
به دلیل اینکه کلیه‌های شما توانایی دفع مواد زاید و مایعات اضافی موجود در خون شما را به اندازه کافی ندارد، بنابراین ممکن است بدن شما نیازهای خاص از جمله محدودیت مایعات و تغییر دریافت های غذایی خاصی در رژیم تان داشته باشد.
دقت کنید که میبایست :
- نوع و مقدار صحیحی از غذاها را در رژیم تان مصرف نمایید.
- طبق دستور پزشکان نوبت های همودیالیز را بصورت مرتب انجام دهید.
- داروهای تجویزی پزشکان را درست و مرتب مصرف نمایید.
رژیم غذایی شما بسیار مهم است. بسیار مهم است که مقدارهای صحیح از پروتیین، کالری، مایعات، ویتامین ها و مینرال ها (مواد معدنی) را روزانه دریافت نمایید. متخصص تغذیه به شما کمک خواهد کرد که برنامه وعده های غذایی را طوری تنظیم کنید که از برقراری تعادل در رژیم تان و بهبود وضعیت بدنتان اطمینان حاصل شود.
چگونه تغذیه مناسب میتواند باعث سلامت بیشتر بیمار دیالیزی شود؟
زمانیکه شما دیالیز می‌شوید، بدنتان نیازهای خاصی دارد. وقتی درست غذا بخورید، سالم تر خواهید بود. تغذیه ناکافی شما میتواند خطر بیماری را در شما افزایش دهد.
تیم درمانی باید به میزان ذخایر چربی و ماهیچه در صورت، دست ها، بازوها، شانه ها، و پاهای شما توجه نمایند. تیم درمانی دیالیز میبایست به تغییرات پروتیین های خون شما به خصوص آلبومین دقت نماید. تغییر در میزان آلبومین خون میتواند نشان دهنده از دست دادن پروتئین بدن باشد. پزشک با انجام آزمایشات لازم و انجام معاینات و مشاهدات بالینی میتواند در مورد کافی بودن انجام دیالیز برای شما تصمیم گرفته و اطمینان حاصل نماید. همچنین انجام آزمایشات میتواند اطلاعاتی در مورد میزان دریافت پروتیین و برقراری تعادل بدن بدهد و متخصص تغذیه میتواند با استفاده از این اطلاعات و میزان آلبومین خون و تغییرات اشتهای شما، در مورد میزان دریافت های غذایی صحیح شما اطمینان حاصل نماید.
همچنین بخوانید: رژیم غذایی سالم
راهنمای تغذیه در بزرگسالانی که همودیالیز میشوند:
برای اینکه زمانیکه تحت درمان دیالیز هستید، احساس بهبودی بیشتری کنید، میتوانید:
- غذاهای پر پروتیین بیشتری مصرف نمایید.
- منابع غذایی سدیم، پتاسیم و فسفر را کمتر مصرف نمایید.
- در مورد میزان مصرف مایعات ( قهوه، چای، آب و هر غذایی که در دمای اتاق مایع است ) باید بدانید.
نمک و سدیم :
- غذاهای نمکی نخورید و مصرف نمک را محدود کنید . محدودیت دریافت سدیم به کنترل فشارخون شما کمک میکند. همچنین مصرف کمتر نمک باعث میشود کنترل دریافت مایعات در بین وعده های دیالیز راحت تر شود، چرا که افزایش مصرف نمک باعث تشنگی بیشتر شده و باعث تجمع مایعات در بدن و افزایش وزن در فاصله بین جلسات دیالیز گردد. میتوانید به جای نمک در طبخ غذاها از ادویه ها، سبزیجات و طعم دهنده های کم نمک استفاده نمایید.
- از مصرف جایگزین های سدیم که حاوی پتاسیم هستند، پرهیز نمایید.
گوشت و پروتیین :
افرادی که دیالیز میشوند نیاز است که رژیم پر پروتیین دریافت نمایند. دریافت پروتیین کافی باعث نگهداشت مقدار پروتیین خون و بهبود سلامتی فرد میشود. دریافت کافی پروتیین همچنین باعث نگهداشت ذخایر ماهیچه ای، کمک به بهبود سریع تر زخم ها، افزایش سیستم ایمنی و در کل بهبود سلامتی بیمار میشود.
- در هر وعده غذاهای پر پروتیین مصرف نمایید ( گوشت، مرغ(ماکیان)، ماهی و تخم مرغ ) .
- حدود 8 تا 10 انس از غذاهای پر پروتیین ( 3 انس = 90 گرم نصف سینه مرغ یا یک فیله ماهی متوسط )
- هر یک انس = 1 عدد تخم مرغ / یک چهارم فنجان تن ماهی / 30 گرم ( یک قطعه ) گوشت / 1 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی
گروه نان و غلات :
- درصورتیکه شما نیاز به محدودیت کالری دریافتی تان به منظور کاهش وزن و یا کنترل قندخونتان را دارید، در میزان دریافت این گروه مواد غذایی دقت نمایید، در غیر اینصورت میتوانید از انواع غلات به عنوان منبع خوب کالری استفاده نمایید.
اغلب مردم میتوانند روزانه 6 الی 11 واحد از این گروه غذایی را مصرف نمایند. - از مصرف غلات کامل که غنی از فیبر هستند، پرهیز نمایید. ( برای مثال نان های سبوس دار، برنج قهوه ای و ماکارانی سبوس دار) این کار به شما کمک میکند تا بتوانید دریافت فسفر را از رژیم غذایی محدود کنید .
گروه شیر و لبنیات ( شیر، ماست و پنیر ) :
- شما باید مصرف شیر، ماست و پنیر را محدود نمایید. ( میزان دریافت شما دقیقا بر حسب محاسبات متخصص تغذیه قابل اندازه گیری است ) اما بطور حدودی میتوانید روزانه یک دوم فنجان شیر یا ماست یا میزان 1 انس پنیر مصرف نمایید. چرا که اغلب محصولات لبنی غنی از فسفر هستند . این مطلب را به یاد داشته باشید که میزان فسفر انواع شیرهای کم چرب و پرچرب یکسان است. اگر هر زمان غذاهای غنی از فسفر در هر وعده دریافت میکنید، با نظر پزشکتان میتوانید از داروهای باند کننده فسفات استفاده نمایید.
- مواد غذایی لبنی که فسفرشان کم است عبارتند از : مارگارین، کره، خامه و برخی از انواع پنیرها. البته در مورد مصرف این مواد غذایی حتما لازم است که نظر متخصص تغذیه را بپرسید، چرا که اگر شما در معرض خطر بیماری قلبی باشید، برخی از غذاهای پرچرب لیست فوق انتخاب مناسبی برای شما نیستند.
میوه ها و سبزیجات :
همه میوه ها پتاسیم دارند، اما میوه های مشخصی نسبت به بقیه پتاسیم بیشتری دارند که یا باید محدود شوند و یا کلا حذف شوند. محدودیت میزان پتاسیم دریافتی جهت حفاظت از قلب شما ضروری است.
- میوه هایی که باید محدود و یا حذف کنید: پرتقال . آب پرتقال . کیوی . موز . کشمش . انواع میوه های خشک . شلیل . آلو . آب آلو . خربزه . طالبی . گرمک . ملون
- شما میتوانید روزانه 2 تا 3 واحد از میوه هایی را که پتاسیم دارند، مصرف نمایید.
- یک واحد = یک دوم فنجان یا یک میوه کوچک یا نصف فنجان آب میوه
- این میوه ها را انتخاب نمایید :
سیب (1 عدد) . انواع توت (یک دوم فنجان) . گیلاس (10عدد) . انگور (15 حبه) . هلو (1 عدد تازه یا کمپوت) . آناناس (یک دوم فنجان کنسرو یا تازه) . نارنگی (1 عدد) . هندوانه (1 برش کوچک) - نوشیدنی : آب سیب . آب انگور . لیموناد . آب زغال اخته
سبزیجات و سالاد
همه سبزیجات پتاسیم دارند، اما سبزیجات مشخصی نسبت به بقیه پتاسیم بیشتری دارند که باید محدود و یا حذف شوند. به یاد داشته باشید که برای حفاظت از قلب تان مراقب دریافت پتاسیم باشید. روزانه 2 الی 3 واحد از گروه سبزیجات کم پتاسیم میتوانید استفاده نمایید. (هر واحد برابر با یک دوم فنجان)
- این سبزیجات را میتوانید انتخاب نمایید :
بروکلی (خام . پخته یا فریز شده) . کلم . هویج . گل گلم . کرفس . خیار . بادمجان . سیر . نخود سبز . انواع کاهو . پیاز . انواع فلفل در رنگ های مختلف . تربچه . کدو سبز . کدو زرد - این سبزیجات را محدود یا حذف کنید :
– سیب زمینی (سرخ شده . پخته . سیب زمینی شیرین)
– گوجه فرنگی . سس گوجه . رب گوجه . کدو حلوایی . مارچوبه (پخته) . آووکادو . چغندر . برگ سبز چغندر . اسفناج پخته
زیر نظر متخصص تغذیه و بسته به میزان کالری پیشنهادی، شما ممکن است بتوانید از دسرهای پر کالری تر مانند : کیک، کلوچه، شربت و … استفاده نمایید. به یاد داشته باشید که دسرهایی که حاوی شیر، لبنیات، آجیل، موز و … هستند را محدود کنید. اگر مبتلا به دیابت هستید، باید به متخصص تغذیه در مورد انتخاب یک دسر کم کربوهیدرات صحبت نمایید.
با سلام ما بيماري دياليزي داريم ولي متاسفانه واقعا دستور غذايي خوبي تا به حال دريافت نكرده يم مثلا نميتوان مرتب غذا به بيمار مرغ يا سفيده داد چون اين بيماران دلزدگي غذايي هم دارند ، بسيار سپاسگزار ميشويم كتاب ، مرجع يا منابعي براي طبخ غذاهايي اين بيماران را معرفي نماييد . بينهايت سپاسگزار
سلام، حتما بررسی و اعلام خواهیم کرد.